پرسش و پاسخ درباره مو و بیماری های آن

موی ناخواسته یك مشكل زیبائی بزرگ برای خانم هامی باشد.فاكتورهای زیادی دربروزموهای زائددخالت دارندازجمله ژنتیك(معمولاً مادر،خواهر،عمه وخاله بیمارهم پرموهستند)،سن(باافزایش سن رشدموهای ناخواسته بیشترمی گردد)،نژاد،داروها(ازقبیل كورتون ها- هورمون های مردانه- پروژسترون وغیره)ویكسری فاكتورهای ناشناخته دیگر.مشخص است كه پزشك معالج دربسیاری ازاین عوامل نمی توانددخالت كندوآنهاقابل تغییرنیستندوبه همین دلیل است كه همیشه احتمال رشدمجددموهای زائدوجودداردهرچنداین احتمال بااستفاده ازلیزرخیلی كم می باشد.

مونقش بسیارعمده ای درزیبائی ظاهری انسان دارد.برای داشتن موهای زیباوسالم مراقبت آگاهانه واتخاذروش های صحیح ضرورت دارند.روزانه3-2باربرس یاشانه زدن موكافی است.ازاین بیشتركشش وارده برمودردرازمدت سبب آسیب به مومیشود(مثل موخوره،شكسته شدن وگاهی كم پشتی موها).قبلاًمعتقدبودندكه برس زدن میزان جریان خون رسیده به مورازیادكرده ومفیداست ولی درحال حاضراین مطلب ردشده است.تبلیغاتی كه درموردبرخی انواع شانه هاوجوددارد(مثل شانه لیزری،افزایش رشدموهابابرس مخصوص یاشانه باطب سوزنی)كذب محض است.بهتراست ازشانه یابرسی استفاده شودكه تولیدالكتریسیته ساكن نكند(شانه یابرس فلزی نوك تیزخوب نیست).نوك دندانه های شانه بایستی گردوعریض واتصال بین دندانه هادرست درمركزهردندانه بوده وهمچنین فواصل دندانه هامتناسب وجنس آنهاانعطاف پذیرونرم باشد(شانه های چوبی خوب نیستند).ازبرس زدن موهای خیس خودداری كنید.

1)هرروزحدودیکصدتارموی سر(كه درمرحله استراحت قراردارند)ریخته وتقریباًبه همین تعدادواردمرحله رشدمی گردند. 2)درشش ماهه دوم سال ممکن است تعدادموهایی که بصورت طبیعی می ریزندمقداری افزایش پیداکندکه اشکالی ندارد. 3)رشدموی سرانسان حدود5/1- 1 سانتیمتردرماه است.سرعت رشدمودرخانم ها،درطول شب ودرمقطع سنی 30-15 سالگی سریعترازآقایان،درطول روزودرسنین بالاتراست. 4)فولیکول های موقبل ازتولدانسان ایجادمی شوندولذاتعدادموهای سرپس ازتولدافزایش پیدانمی کندبعبارت دیگرپس ازتولدموی جدیدبوجودنمی آید. 5)تعدادفولیكول های موی سردرزمان بلوغ 200-100عدددرهرسانتیمترمربع(یعنی حدود100هزارتارمودرپوست سر)می باشد.باافزایش سن تعدادفولیكول های موبطورنرمال كاهش پیدامی كند.

رشدمویك پدیده چرخشی وشروع آن بامرحله رشدفعال(آناژن)است.این مرحله درموردموی سر6-2سال(متوسط3سال)طول میكشد.درمرحله آناژن مودائماًبلندترشده ولذاهرچقدراین مرحله طولانی ترباشدطول موبیشترمی گردد.درحالت عادی95-90درصدموهای سردراین مرحله هستند.سپس مرحله پسرفت(كاتاژن)رخ میدهدكه درطی آن رشدمومتوقف وسلول هادچاراضمحلال می گردند.طول این مرحله3-2هفته بوده وحدود3درصدموهای سردراین مرحله قراردارند.مرحله ی پایانی،مرحله استراحت(تلوژن)نام داشته وحدود3-2ماه طول می كشد.حدود15-10درصدموهای سردراین مرحله قراردارند.درانتهای این مرحله موبه شكل گرزدرآمده، ،بتدریج كوتاه شده،به سمت بالاحركت كرده ودرنهایت بطورخودبخودیادراثركشش(مثل شانه زدن)می ریزدوسپس ازمحل پیازآن موی جدیدشروع به رویش كرده واین چرخه مرتب تكرارمیگردد.این چرخه درهمه موهای بدن وجودداشته ولی مدت زمان آن درهرمنطقه ونیزدرزمان های گوناگون متفاوت است.به همین دلیل موی ابرویامژه هرگزازحدمعینی بلندترنمیشود.هرروزحدود100تارموی سر(كه درمرحله استراحت قراردارند)ریخته وتقریباًبه همین تعدادواردمرحله ی رشدمی گردند.رشدموی سرانسان درحدود1سانت درماه است.تعدادفولیكول های موی سردرزمان تولد1000درهرسانتیمترمربع ودرزمان بلوغ 200-100عدددرهرسانتیمترمربع(یعنی حدود100هزارتارمودرپوست سر)می باشد.لازم به تذكراست كه باافزایش سن تعدادفولیكول های موبازهمبطورنرمال كاهش پیدامی كند.

روش های متعددی برای رفع موهای زائدوجوددارد.ابتدائی ترین آنهاتراشیدن باتیغ است.ولی اینكاررابایستی مرتباًتكراركردواثرروحی بدی درخانم هادارد.البته بایستی متذكرشدكه برخلاف نظرعامه تراشیدن موهاهیچ اثری برافزایش سرعت رشدموهاویاكلفت ترشدن آنهاندارد.اپیلاسیون روش بعدی است كه كسل كننده ودردناك بوده وباعوارض جانبی همراه است.موم انداختن روش سوم است كه مشكلات خاص خودش راداشته وگاهی بابروزحساسیت پوست همراه است.الكترولیز راه چهارم می باشدكه اگرچه ازنظرتئوری تنهاروش دائمی رفع موهای زائداست ولی فقط 15 الی50درصداحتمال اثربخشی درهرجلسه درمان داشته،بسیاروقت گیر،دردناك واكثراًباعوارض متعددوحتی گاهی اسكارهای زشت همراه است.لیزرآخرین وجدیدترین راه مرتفع كردن موهای زائد می باشد.

تقریباً تمام سطح بدن(بجزكف دست وپا،لب هاوبخشی ازاعضاتناسلی خارجی)توسط موپوشیده شده است.دربرخی مناطق موهاضخیم،بلند،رنگی ودارای رشدسریع هستند(مثل سروصورت،زیربغل ومنطقه تناسلی).به این موها،موی ترمینال گفته میشود.موهای سایرمناطق بدن كه كوچك،ظریف ونسبتاًبدون رنگدانه هستندراموی ولوس(vellus hair)می نامند.موهابوسیله اكسیژن،ویتامین هاوموادمغذی كه ازطریق جریان خون به آنهامیرسد،زندگی میكنند.مودارای2قسمت است:1-ریشه كه درون پوست قرارداشته وقسمت زنده ی مواست.بخش مولدریشه ی مودرانتهای آن قرارداشته وفولیكول(پیاز)مونام دارد.عروق خونی،اعصاب ورنگدانه ی مو(ملانین)درپیازموقراردارند.حجم پیازموتعیین كننده قطرمواست.2-ساقه كه بیرون ازپوست بوده ویك ساختمان مرده است.اهمیت این بخش فقط ازنظرزیبائی بوده ولی درعین حال بیشترین توجه ومراقبت انسان متوجه این قسمت ازمومیباشد.هرگاه صدمه ای به این قسمت واردشودچون فاقدقدرت ترمیم است تازمانی كه موهاكوتاه نشوندیامرحله رشدآن موپایان یافته وموبیافتد،این قسمت آسیب دیده باقی خواهدماند (گاهی ماه ها).

بله.گاهی ریزش مودرجریان امراض دیگررخ داده وعلامتی ازآن بیماری است ودراین حالت دراكثریت موارددرمان آن بیماری بطوراتوماتیك موجب بهترشدن ریزش موهامی گردد.مثال هائی ازاین نوع ریزش موعبارتنداز: امراض عفونی بخصوص باتب بالا,انواع سؤتغذیه وكمبودموادغذائی بخصوص كمبودآهن(كه درخانم هاازعلل بسیارمهم ریزش مواست)-كمبوداسیدفولیك وكمبودپروتئین ها,اختلالات هورمونی مثل امراض غده تیروئید,کلیه امراض داخلی كه ماهیت مزمن وطول كشیده دارندمثل انواع سرطان ها,مسمومیت باآرسنیك- تالیوم- داروهای ضدانعقادخون ومرگ موش,مصرف بیش ازحدویتامین آ و ای,شیمی درمانی ورادیوترپی سرطان,استرس های روحی شدید,پس ازاعمال جراحی بخصوص عمل های بزرگ وطول كشیده,مصرف طولانی مدت داروهای اعصاب(مثل كاربامازپین ولیتیوم)-ایندومتاسین(داروی مسكن وضددرد)-جنتامیسین(آنتی بیوتیك)-آكوتان(ضدجوش غرورجوانی)ووارفارین (داروی ضدانعقادخون)،قطع مصرف طولانی مدت قرص ضدحاملگی وكورتون.نکته حائزاهمیت درموردمواردفوق این است كه اغلب مواردشروع ریزش موهاچندماه بعدازعامل بوجودآورنده ریزش موبوده ولذادراكثریت مواردپیداكردن رابطه علت ومعلولی برای بیمارمشكل می باشد.ریزش مودرغالب این موارددرفازتلوژن چرخه رشدمومی باشدواصطلاحاًبه آن Telogen Effluvium گفته می شود.دراین حالت موهای ریخته شده دارای انتهای شبیه گرزهستندوگاهی بیمارتصورمی كندكه این قسمت برآمده،ریشه مواست درصورتیكه این موضوع درست نیست.گاهی هم موهای ریخته شده درفازآناژن چرخه رشدموهستند.دراین حالت موهاشكل گرزمانندنداشته وگاهی خرد شده می باشند.

درزمان حاملگی اكثرموهاواردفازرشدفعال (آناژن) شده ولذاطول عمرموهابیشتر،ریزش موهاكمتروموهاپرپشت ترمی گردند.پس اززایمان بدلیل كاهش ناگهانی هورمونهای بدن،بیكباره تعدادزیادی ازموهاواردفازاستراحت شده ومتعاقباًمی ریزند.باین دلیل ریزش موها(كه گاهی شدیدهم است)5-3ماه پس اززایمان طبیعی است وجای نگرانی ندارد.همه این موهادوباره درمی آیندوفقط فردبایستی مراقب وضعیت تغذیه ای خودبخصوص ازنظرآهن،اسیدفولیك وپروتئین هاباشد.

بله.گاهی خانم هاموهایشان راكاملاً به عقب كشیده وباكش یاتل محكم می بندند.فشاروكشش وارده به موهای جلوی سردردرازمدت باعث كم پشتی موهای این قسمت می گردد.این مطلب یكی ازعلل خیلی شایع ومهم كم پشتی جلوی موهادردختران جوان است.استفاده بیش ازحدازسشوار،رنگ مو،بیگودی،ژل،تافت،مش وخلاصه هرگونه دستكاری زیادموها(حتی برس زدن زیاد)دردرازمدت باعث ریزش موهامی گردد.

رژیم های لاغری كه فردمی خواهددرمدت كوتاهی وزن زیادی كم كندباعث ریزش شدیدموهابدلیل فقرموادغذائی موردنیازموهامی گردد.رژیم غذائی ملایم ازاین نظر بهتر هستند.

لیزرآخرین وجدیدترین راه مرتفع كردن موهای زائد می باشد.اثربخشی لیزردرخانم های 72-11ساله بیشتراست.پس ازلیزربرخی موهافوراًمی افتندولی اغلب این كاردرعرض2هفته اتفاق می افتد.درحقیقت درحال حاضرهیچ روش قاطعی برای درمان كامل ودائمی همه موهای زائدوجودنداردولی ازبین درمان های موجود،لیزرازهمه موثرترودائمی ترمی باشد.البته این به آن مفهوم نیست كه همه ی موهادراثرلیزربصورت دائمی ازبین میروند.آنچه مسلم است اگرهم پس ازلیزرموهامجدداًرشدكننداولا ًاحتمال آن كم است،ثانیاًموهای موجودبه تعدادكم بیرون می آیندوثالثاًدراكثریت مواردكركی ونرم می باشند.سالهاست كه ازلیزربرای رفع موهای زائداستفاده میشودواینكارموردتائیدسازمان غذاوداروی آمریكا(FDA)نیزقرارگرفته است.هرچقدرپوست بیمارروشن تروموهای زائدش تیره ترباشنداحتمال اثربخشی لیزربیشترشده ولذابهتراست ازیكماه قبل ازشروع لیزرودرطول مدت انجام آن، منطقه ی تحت درمان ازبرخوردباآفتاب مصون نگهداشته شده ومرتب ضدآفتاب استفاده شود.

این بیماری دارای علت دقیق نمی باشدوفقط می دانیم كه یك بیماری خودایمنی است(یعنی سیستم ایمنی بدن برعلیه موهاواردعمل شده وآنهارازبین می برد).معمولاًفردمی گویدكه درعرض مدت كوتاهی(گاهی چندساعت)به یكباره موهایش ریخته اند.این بیماری شدت های گوناگون داردبطوریكه ازلكه های كوچك ومدوركاملاً بدون مودرریش،سریابدن تاازدست رفتن كامل موهای سرویاهمه موهای بدن متغیرمی باشدولی چیزشایع حالت اول است.این مسئله موجب اضطراب شدیددربیمارشده واین اضطراب خودش باعث بدترشدن بیماری می گرددولذابهتراست كه هرچه سریعتردرمان شود. تنهاعامل شناخته شده دربروزاین عارضه،استرس های عصبی بوده ومعمولاً هم ریزش موهابدنبال یك استرس شدیدعصبی(مثلاًفوت نردیكان،طلاق،تصادف رانندگی وغیره)روی میدهد.این بیماری دركودكان وجوانان شایعتربوده ومردان وزنان رابه یك نسبت مبتلا می كند.بهتراست كه درمبتلایان به این بیماری آزمایش های غده تیروئیدانجام شوند.تعدادزیادی ازبیماران خودبخودویابادرمان بهبودپیدامی كنند.تأثیردرمان درمواردخفیف بیماری بیشتر است. بایستی متذكرشدكه كلیه درمان های موجودبرای این عارضه فقط سبب تحریك رشدموهاشده ولی ازریزش مجددموهادرآینده ممانعت نكرده(وبعبارت دیگردرمان پیشگیری كننده برای آن وجودندارد)ودرضمن درمان برسیربیماری هم اثری نداردولی معذالك این مطالب نبایستی موجب ناامیدی فردگرددزیرادراین بیماری فولیكول های موهیچوقت ازبین نرفته ولذاهمیشه امكان رشدمجددموهاوجوددارد. درمان این بیماری شامل آرامش اعصاب وپرهیزازاسترس های عصبی،تزریق كورتون واستفاده ازداروهای محرك رشدمومیباشد.لازم است كه بیماربه متخصص پوست مراجعه وازخوددرمانی اكیداًپرهیزنمایدزیرااین امرموجب تاخیردردرمان شده ودرمانهای درست بعدی هم بی اثرخواهندشد.درمان بایستی تارویش كامل موهاموهاادامه داشته باشد(گاهی ماه ها).مالیدن سیریك درمان قدیمی برای این عارضه بوده كه بدلیل وجودداروهای مدرن وموثروبروزگهگاهی واكنش های حساسیتی شدیدبه سیردرحال حاضراصلاً توصیه نمی گردد.

برای انتخاب شوینده مناسب موبایستی ابتدانوع مومشخص گردد.سرراباصابون شسته،3روزصبركنیدوسپس پوست سرراباانگشت برای2دقیقه ماساژداده ونوك انگشت راروی كاغذزرورق بمالید.باتوجه به میزان اثرچربی باقیمانده می توان خشك،معمولی یاچرب بودن موراتعیین وبرمبنای آن شامپوی مناسب راانتخاب نمود.تعداد شستشوی موهاربطی به ریزش مونداشته وبایستی برحسب سن وفعالیت فیزیكی فردتعیین گردد(2-1باردرهفته تاهرروز).درهنگام شستن موهاازكشیدن وچنگ زدن محكم آنهاخودداری كنید(ماساژملایم كافی است)وازمقداركمی ماده شوینده استفاده نمائید.اگرهرروزحمام می روید،یكبارشستن باشامپودرهرباراستحمام كافی است درغیراین صورت دوباربهترمی باشد.پس ازشامپوزدن،شستشووآب كشیدن موهاباآب سردبهتربوده وموجب شادابی ودرخشان ترشدن رنگ موها می گردد.كلاً تركیب همه شامپوهایكسان بوده وشامل موادپاك كننده،سورفاكتانت وموادحالت دهنده است(اختلاف اكثرشامپوهادرنوع موادحالت دهنده آن است).چیزی كه مهم است انتخاب نوع مناسب شامپوبرای مواست.(موی خشك،چرب،معمولی،شوره داروغیره).برای این منظورفردبایستی بطورمرتب نوع شامپوی خودش راعوض كندتابه بهترین نوع مناسب موهایش برسدوآنوقت میتواندآن مارك مخصوص رابرای همیشه ادامه دهد.توجه داشته باشیدكه صابون های دست وبدن برای شستشوی موهامناسب نمی باشندوبرای این منظوربایستی فقط ازشامپواستفاده كنید. شامپوهااصولاً به سه فرم شامپوی مایع،شامپوژل وكرم شامپوتهیه می شوند. شامپونقشی دررشدوحیات مونداشته وفقط پاك كننده است.تبلیغاتی كه راجع به وجودویتامین،موادمغذی مووپروتئین درشامپوهاواثرمثبت آنهابررشدمومیكنندصحت ندارد.هیچ شامپوئی موهاراپرپشت ترنمی كندزیرااصولاًبعدازتولدفولیكول موی جدیدساخته نشده وتنهاكاری كه می شودكرداین است كه بامراقبت صحیح وداروتاحدی این فولیكول هاراحفظ كرد.وجودسدر،كتیرا،حناوغیره درشامپوازنظررشدوتقویت مواثرخاصی ندارد.سدرضدچربی موهااست ولذاشامپوی آن برای موهای چرب توصیه میشود.كتیراچون موهارانرم ترمیكند(حالت دهنده است)لذاشامپوكتیرابرای موهای زبروخشك مفیداست.شستشوی موبازرده تخم مرغ،عصاره عسل،مورد،نخودوغیره ارتباطی بارشدمونداشته وبهتراست این موادخورده شوندتابه موهازده شوند.دریك كلام چون ساقه مویك ساختمان مرده است لذاچیزی جذب آن نشده ودرضمن اكثرموادازطریق پوست سرهم قابلیت جذب ندارند ولذاموادموجوددرشامپوهیچكدام واردبدن نشده وبنابراین وجودآنهاربطی به تقویت یاافزایش رشدموهاندارد.

نكاتی كه بایستی موردتوجه دقیق بیمارقراربگیردعبارتنداز:1)هرگونه بیماری(پوستی یاغیرپوستی)وحساسیت های احتمالی خودراكه درگذشته داشته ایدویادرحال حاضرتحت درمان باهرداروئی كه هستیدهرچندجزئی حتماًبه پزشك معالجتان اطلاع دهید.اگرسابقه تب خال ویاعفونتهای مكررپوستی درمحل تحت درمان بالیزرداریداطلاع دهید.درصورتیكه داروئی رابطورمرتب استفاده میكنید(حتی قرص سردردمعمولی یاقرص جلوگیری ازحاملگی)به پزشك معالجتان بگوئید.همه ی آزمایشات هورمونی وغیرهورمونی اتان رابه پزشك نشان دهیدوبیادداشته باشیدكه اختلالات هورمونی شماحتماًبایستی قبل ازانجام لیزرتحت بررسی ودرصورت امكان درمان قرارگیرد.2)كندن موها(موم،موچین،اپیلاسیون،دستگاه اپیلیدی وغیره)والكترولیزبرای4 هفته قبل ازلیزرونیزدرفواصل بین جلسات لیزراكیداًممنوع است.تراشیدن موهاباتیغ ممانعتی ندارد.استفاده ازكرم موبرهرچندبلامانع است ولی بدلیل احتمال بروزواكنش های حساسیتی بهتراست كه استفاده نشود.ازیك هفته قبل ازلیزرتراشیدن موها واستفاده ازموم هم قدغن میباشد.3)ازحداقل یكماه قبل ازلیزرونیزدربین جلسات لیزربایستی اكیداًازآفتاب پرهیزكرده وبطورمنظم ازكرم ضدآفتاب استفاده نمائید.استفاده ازفرآورده های اتوبرنزه قبل ودرفواصل جلسات لیزرممنوع است.درصورت وجودآفتاب سوختگی درمحل تحت درمان بالیزراحتمال بروزعوارض جانبی مثل طاول زدن واسكارگزاری بیشترواحتمال اثربخشی لیزركمترمیگرددولذااگراین منطقه دارای آفتاب سوختگی است لیزرانجام نمی گیرد.اگرپوست شماخیلی تیره است میتوانیدبانظرپزشك معالجتان قبل ازانجام لیزرازتركیبات بیرنگ كننده ولایه بردارپوست(مثل هیدروكینون وتره تینوین)استفاده كنید.4)درروزانجام لیزرهرگونه آرایش وكرم زدن ممنوع است.منطقه مورددرمان بایستی كاملاً شسته وتمیزباشد.

برای خشك كردن موهاپس ازاستحمام بهتراست اجازه دهیدآنهابه حالت طبیعی خشك شده ودرصورت استفاده ازحوله آنرافقط برموها فشارداده وازمالش شدید اكیداًخودداری نمائید.سشواركردن درصورتیكه ازبادخیلی داغ استفاده نشود،فاصله مناسب دستگاه باموهارعایت گردد(فاصله سشوارازموهانبایدكمتراز20سانتیمترباشد)واستفاده ازآن ازهفته ای2-1بارتجاوزنكند،ممانعتی ندارد.یادتان باشدكه نبایدتاخشك شدن كامل موها سشواركردن راادامه دهید.درهنگام خشك كردن موهای خیس ازبرس زدن خشن آنها خودداری كنید(بهتراست دراین مواقع اصلاًبرس یاشانه زده نشده وازحركات انگشتان برای حالت دادن به موهااستفاده شود).

انواع ژل وكتیرابرای حالت دادن به موهابطووسیع استفاده می شود.استفاده ازاینهامزیت فوق العاده ای نداردولی گاهی ممكن است مضرباشند.بهتراست ژل(بخصوص آنهائی كه مارك مشخصی ندارندوكشورسازنده اشان معلوم نیست)راخیلی كم(حداكثرهفته ای2-1بار)استفاده نمائید.نرم كننده هاازطریق كاهش الكتریسیته ساكن درموهاباعث خوش حالت شدن موهامی گردند.البته این موادفقط نرم كننده بوده وهیچ تأثیری دررشدموهاندارند.کلیه كارهائی كه درآرایشگاه هاانجام میشود(مثل صاف كردن موهابادستگاه،بابلیس،مش كردن،تافت زدن،مجعدكردن ومدل های مختلف موبادستگاه)بالقوه میتوانندآسیب های جدی وبرگشت ناپذیربه موهاواردنمایندبخصوص اگربه طرزصحیح انجام نشده ویابافاصله زمانی كوتاه وبطورمكرراستفاده شوند.

بطوركلی استفاده ازهرگونه ماده شیمیائی برموهابالقوه آسیب رسان است(وازاین نظرآن دسته موادی كه ماندگاری بیشتری دارندمثل رنگ موهای دائمی آسیب جدی تروبیشتری واردمی كنند).رنگ كردن موبواسطه وجودآمونیاك ونیزمراحل مختلف آن می توانندباعث بروزحساسیت درپوست سرشوندمنتهاگاهی علائم آن درجلسات اولیه بروزنمی كندویاآنقدرعلائم آن خفیف است(سوزش وخارش گذرا)كه شخص اهمیتی به آن نمیدهدولی بالاخره درفردمستعدودارای حساسیت،خودش رانشان می دهدوموجب بروزمشكلات جدی(ندرتاًحتی مرگ ومیر)می گردد.بهتراست درصورت استفاده ازرنگ مواینكارتوسط افرادحرفه ای وماهرانجام شود(ولی یادتان باشدهركسی كه درآرایشگاه كارمیكندلزوماًماهریاحرفه ای نیست).رنگ كردن موهادرمنزل كاراشتباهی است.رنگ مودارای انواع موقتی ودائمی است.انواع موقتی آن بیشتربصورت شامپوبوده واحتیاج به اكسیدان ندارند.شستشوی موهاباین شامپو باعث رنگ شدن موشده وپس ازآن با2-1بارشستشوی معمولی رنگ حاصله ازبین می رود.این رنگ موهاكمترین اثرمضررابرموهاداشته ولی بدلیل گرانی وناپایداری اثرشان كمترتوسط خانم هااستفاده می شوند.رنگ موهای دائمی بیشترین آسیب رابه موهاواردمی كنند(بخصوص بااستفاده طولانی مدت)ولذادرصورت استفاده ازرنگ موهای دائمی بهتراست فاصله زمانی استعمال آن هرچقدرممكن است طولانی ترباشد.رنگ های طبیعی بدلیل داشتن عوارض جانبی كمتربهترازرنگ های مصنوعی هستند.موی رنگ شده رادرمعرض تابش آفتاب قرارندهیدزیراامكان دارد سایه رنگ آن تغییركند.برای شستشوی موهای رنگ شده فقط ازشامپوی مخصوص موی رنگ شده وآسیب دیده استفاده نمائید.

آندروبه معنی مردوژنتیك یعنی ارثی ودركل این عبارت به معنی ریزش موی ارثی مردانه می باشد.البته این بیماری درخانم هاهم مشاهده شده زیراخانم هانیزدارای هورمون های مردانه به مقداراندك می باشند.بطوركلی شایعترین علت ریزش مودرآقایان این بیماری است.نحوه توارث آن بطوردقیق مشخص نبوده ولی بطورقطع ارثی می باشد.آقایان این بیماری راازخانواده مادری وخانم هاآنراازخانواده پدری به ارث می برندالبته این مطلق نمی باشد.شروع این عارضه اززمان بلوغ(حدود15-14سالگی)است كه هورمون های جنسی مردانه(آندروژن ها)شروع به ترشح وفعالیت می كنندوسپس ریزش موبآهستگی گسترش پیدامی كند.نحوه گسترش بیماری درآقایان باخانم هامتفاوت است.درمردان ریزش موازجلوی سرآغازمی شود.موهابتدریج نازكتروكمرنگترشده وحالت اصلی خودراازدست می دهند.بمرورزمان تعدادموهاكمتروكمترشده وپوست سرهویدامی گردد.این تغییرات موجب عقب رفتن تدریجی خط رویش مودرپیشانی می گردد.كاهش موباشدت كمتریابیشتردرقله سرهم رخ داده وآن بخش هم به تدریج دچارطاسی می شود.باگسترش طاسی وبهم پیوستن مناطق خالی ازموكم كم كل سرطاس شده ودرنهایت فقط مودرمناطق گیجگاهی وپشت سرباقی می ماند(موهای این بخش ازسربدلیل نداشتن گیرنده هورمون های مردانه به اثرات ریزش موی ناشی ازاین هورمون هامقاوم بوده وخیلی بندرت دچارطاسی می گردند.).درخانم هاهیچگاه شدت طاسی مثل آقایان نیست وبیشتربه صورت كم پشتی ونازك شدن موهادركل سرظاهرمی گرددولی برخلاف مردان هیچوقت بطوركامل طاس نمی شوند(بدلیل اثرات هورمون های زنانه). یكی ازچیزهائی كه معمولاً باریزش موی مردانه مشاهده می گرددپوست وموی چرب است كه بدلیل تأثیرهمزمان هورمون های مردانه برفولیكول مووترشح غددچربی پوست می باشد.قبلاً معتقدبودندكه كارفكری زیادباعث ریزش موی مردانه می گرددولی درحال حاضراین نظریه ردشده است.استفاده ازهورمون های مردانه برای پرورش اندام باعث بروزریزش موی مردانه می گردد.

درمان های موجودبرای این بیماری رامیتوان به 2 گروه تقسیم كرد : 1)درمان های داروئی كه دراین قسمت دوداروی استاندارد وبی نهایت داروی غیراستانداردوخانگی قراردارد. 2) درمان های جراحی كه دراین قسمت انواع روش های جراحی ترمیم مووكاشت موقراردارد.

دراین گروه محلول ماینوكسیدیل وقرص فیناستراید قراردارند.بغیرازاین دوداروهیچكدام ازداروهای دیگردارای اثرات شناخته شده وقطعی نبوده وبدلیل وجودعوارض احتمالی بهتراست بهیچ عنوان استفاده نشوند.اثرهردوی این داروها(بخصوص محلول ماینوكسیدیل)فقط بااستمراراستفاده باقی مانده وباقطع مصرف(حتی مصرف طولانی مدت)به تدریج پرپشتی موهاازبین رفته ولذامصرف آنهابایستی برای همیشه ادامه پیداكند.محلول ماینوكسیدیل باغلظت های 2 الی 5 درصداستفاده میشود.این محلول بسیارموثربوده ولی طرزمصرف آن بسیارمهم است.محلول بایستی برروی پوست تمیزوخشك بآرامی مالیده شده(ماساژلازم نیست)وحداقل 4 ساعت قبل وبعدازآن نبایستی موهاشسته شوند.پس ازمالیدن داروسشوارزدن موهاممنوع است.مقدارمصرف 30 قطره=یك سی سی صبح وشب(یك ساعت قبل اررفتن به رختخواب)است.برای بروزاثرات مثبت محلول ماینوكسیدیل حداقل 4 ماه استعمال مداوم آن لازم بوده وحداكثراث آن 12 ماه بعدازشروع درمان آشكارمی گردد.دراوایا درمان ممكن است ریزش موهاظاهراً بدترشودكه اهمیتی نداردوبتدریج اثرات مفیدآن آشكارمی گردد.محلول فوق دركسی كه اصلاًمونداردبدردنمی خورد.هرچقدرفردجوان تر،تعدادموهای كركی اش بیشترواگرزمان طاسی كمتراز 10 سال باشداثرمحلول ماینوكسیدیل بیشترمی گردد.اثراین داروباادامه مصرف بیشترشده وبه تدریج موهابلندتر،كلفت تروپررنگ ترمی گردند.عوارض جانبی محلول عمدتاً پوستی وشامل خشكی،پوسته ریزی،خارش وقرمزی پوست است.گاهی هم این محلول باعث افزایش رشدموهادرصورت میشودكه بیشتردرخانم هارخ داده واهمیتی نداردزیراخودش خوب میشود. قرص فیناسترایدبه مقدار 1 میلیگرم درروز(بایابدون غذا)داروی جدیدتری است كه فقط درآقایان قابل استفاده است.حداقل زمان مصرف این دارویكسال میباشد.این داروبی خطربوده وعوارض جانبی آن خفیف،اندك واكثراًقابل برگشت میباشند.این عوارض عمدتاًمربوط به كاهش اعمال جنسی مردانه بوده واهمیتی ندارندزیرااولاً باادامه درمان بتدریج ناپدید شده وثانیاً درصورت قطع درمان نیز ظرف مدت كوتاهی ازبین میروند. خانم های دارای ریزش موی مردانه معمولاً اختلال هورمونی ندارندولی درصورت وجوداختلالات هورمونی درآزمایش خون لازم است داروهای ضدهورمون مردانه مثل قرص اسپیرونولاكتون یاقرص سیپروترون مصرف نمایند.درهرحال بیماربایستی تحت نظرمتخصص پوست باشدودرمان خودسرانه اكیداً ممنوع است.

دراین قسمت انواع روش های جراحی ترمیم مووكاشت موقراردارد.دركاشت موازقسمت پشت سر(كه همیشه دارای موبوده وموهای آن هیچوقت نمی ریزند)تارهای موبه روشی خاص برداشته شده وبانهایت دقت درمناطق طاس كاشته می شوند.موهای كاشته شده زنده بوده ومثل موهای عادی رشدمی كنندوازطرفی چون متعلق به مناطقی ازپوست سرهستندكه هیچوقت دچارریزش مونمی گردد،لذااین موهای كاشته شده دچارریزش نشده وبرای سالهاباقی می مانند.درحقیقت كاشت موتنهاراه دائمی برای طاسی باطرح مردانه است.

سالم ترین روش زدودن موهاتراشیدن آنهابوده وبرخلاف عقیده عمومی اینكارباعث كلفت تریابیشترشدن موهانمی گردد.استفاده ازكرم موبرهم خوب است ولی امكان بروزحساسیت پوستی بخصوص درصورت وجودداردولذابهتراست قبل از استعمال آنرادرپشت گوش یاپوست بازوتست كرد(اكثركرم های موبرموجوددربازاربرای پوست صورت مناسب نیستند).تبلیغاتی كه درموردرفع دائمی موهای زائدبااستفاده ازكرم موبرمیشود،صحت ندارند.پودرهای نظافت بدلیل داشتن ارسنیك(كه فوق العاده سمی بوده وازطریق پوست قابل جذب است)به هیچوجه نبایدبكاربرده شوند.

سفیدشدن موهامی توانددرسنین پیری(كه طبیعی است)ویابصورت زودرس درنوجوانی رخ دهد.سفیدی زودرس موهایك خصیصه ژنتیكی،غیرقابل برگشت(بجزدرموارداستثنائی وآنهم بصورت محدودوخفیف)وعمدتاًغیرقابل درمان می باشد.تنهاراه رفع ظاهری آن استفاده ازرنگ مواست.یك مطلب خوشحال كننده برای این افراداین است كه موهای آنها نریخته وتاسنین بالا آنها راخواهندداشت.استرس ومصرف برخی داروها(مثل كلروكین)نیزدربروزسفیدی زودرس موهادخالت دارند.

درموخوره انتهای مودویاچندشاخه می گردد.علت آن صدمات فیزیكی(شانه وبرس زدن،سشوار،مش،فركردن وغیره)یاشیمیائی(رنگ كردن،شامپوی نامناسب وغیره)وارده به ساقه موهادرطول زمان بوده وبه همین دلیل موخوره عمدتاًدرموهای بلندوخشك(كه حساس ترهستند)مشاهده می گردد.برای رفع آن بایستی انتهای موهابطورمرتب كوتاه شده واستفاده ازروغن زیتون بلافاصله پس ازحمام روی انتهای موهاهم مفیداست.

ریزش موعلامتی شایع وناراحت كننده است.بیشترافرادی كه به متخصص پوست مراجعه می كنندازریزش مو(بعنوان شكایت اول یادوم) شاكی هستندولی درحقیقت اكثراینهادارای ریزش غیرطبیعی مونمی باشند.بطورمعمول روزانه 100-50 تارموریخته واگرهرروزشستشوی موهاانجام شودتا150-120 تارموطبیعی تلقی می گردد.برای اینكه بدانیدآیاواقعاًریزش موی غیرطبیعی وجودداردبایستی حداقل یك هفته سررانشسته ودراین مدت همه موهای ریخته شده راجمع آوری وبرتعدادروزهاتقسیم نمائیم.اگرازاین عددبیشترباشدبایستی به فكرراه چاره باشیم.راه دیگربرای دانستن این مطلب آن است كه یك دسته حدود100تائی ازموهارابادست بآهستگی بكشیم.اگرفردروزقبل حمام نكرده باشددرحالت طبیعی5-4 عددموكنده می شودوازاین بیشترنیازبه بررسی ودرمان دارد.

منطقه لیزرشده بسیارحساس بوده ولذابایستی خیلی مراقب آن باشید.بیادداشته باشیدكه اگرهمه چیزمرتب باشدبروزعوارض جانبی نادرمیباشدواین مطلب به رعایت دقیق نكات زیرتوسط بیمار بستگی دارد: 1)پس ازانجام لیزرگاهی قرمزی خفیف،تورم دورفولیكول های مو(راكسیون فولیكولر)واحساس سوزش(شبیه آفتاب سوختگی)رخ میدهد.این وضعیت طبیعی بوده(درحقیقت اولین علامت پاسخ دهی مثبت پوست بیماربه لیزرهمین اریتم می باشد)ودرپوستهای خیلی روشن بیشتراتفاق می افتد.این حالت معمولاً ظرف چندساعت وحداكثر2-1روزبهبود می یابد.استفاده مرتب ازكرم مرطوب كننده(فقط بانظرپزشك معالج)،كمپرس آب سرد،یخ گذاشتن هر4-3ساعت یكباربرای20-15دقیقه وقرص آكسار(باتجویزپزشك معالج) بسیارمفیداست. 2)منطقه لیزرشده نسبت اشعه آفتاب وعوارض آن بسیارحساس است لذاحداقل به مدت12هفته تماس مستقیم باآفتاب اكیداًممنوع میباشد.استفاده ازكلاه لبه دار،مقنعه چانه داروعینك دودی قویاًتوصیه می گردد.باتجویزپزشك معالج، ضدآفتاب قوی(بافاكتورحفاظتی30ویابالاتر)هر3ساعت یكبارمی بایستی استفاده شود.بایستی متذكرشدكه بطوركلی شایعترین عارضه جانبی پس ازلیزرتغییرات رنگی پوست محل تحت درمان بالیزر می باشدولی معمولاً موقتی میباشد. 3)ازآسیب رسانیدن به منطقه لیزرشده(خارانیدن،كندن ومالیدن) اكیداًاجتناب نمائیدزیرادراین صورت احتمال عفونت باكتریال میرود.درغیراین صورت وقوع عفونت باكتریال خیلی نادراست.دلمه(كبره)وطاول ندرتاًتشكیل میگردند(بیشتردرپوست های تیره ویادرصورت وجودآفتاب سوختگی)ولی بهرحال درصورت تشكیل شدن آنهارانكنیدزیراخودشان بهبودپیدامی كنند.استفاده ازاپیلاسیون، بندانداختن، موچین وموم اكیداًممنوع ولی تراشیدن موهاباتیغ مانعی ندارد.بدلیل احتمال بروزواكنش های حساسیتی بهتراست ازكرم های موبراستفاده نشود. 4)تابهبودی منطقه مورددرمان بهتراست درآن موضع آرایش نكنید. 5)موضع راروزانه2بارباصابون تجویزشده به آرامی شستشوداده وبآمستگی خشك كنید.احتیاجی به پانسمان موضع نیست.حمام ملایم وآرام(ازروزبعدازلیزر) ممانعتی ندارد. 6)تابهبودی كامل شناوورزش های تماسی ممنوع است. 7)در2روزاول استفاده ازبالش اضافی برای كاهش تورم موضع مفیداست. 8)حداقل برای یك هفته ازپوشیدن لباس تنگ وچسبناك برروی محل لیزرشده پرهیزنمائید. 9)درروزهای بعدازلیزربازهم موهای منطقه ظاهراًبه رشدخودادامه می دهندولی اینهادرحقیقت موهای آسیب دیده ازحرارت لیزرهستندكه درحال دفع ازمحل ریشه مو می باشند. 10)گاهی ندرتاًخون مردگی(بصورت كبودشدگی)درمحل رخ داده كه 15-5 روزبعدخودبخودفروكش كرده وبدنبا ل آن تغییرات رنگی شبیه زنگ ردگی درمحل مشاهده می گرددواین حالت هم پس از3-1ماه خوب می شود. 11)6-4 هفته بعدانتظارداریم كه رشدمجددموهارخ دهدودراین زمان بایستی درمان تكرارشودپس تاریخ انجام لیزربعدی 1تا5/1ماه دیگرمیباشدولازم به تذكراست كه حتی اگرموهامجدداًرشدنكنند، برای جلوگیری ازعودموهای زائد،جلسات بعدی لیزرحتماًبایستی انجام شوند.