شوره سر
شاید شما هم تابحال سرتان شوره زده باشد. پوسته های سفید رنگ در لابلای موها كه گاهی روی شانه ها ریخته وازنظرزیبائی واجتماعی بسیارناخوشاینداست.شوره سرمشكلی شایع بوده وبصورت خفیف گریبانگیرتعدادزیادی ازافرادبشرمی باشد. شوره عبارت است ازسلولهای مرده پوست همراه باترشحات غددچربی وآلودگی های محیط كه بصورت پوسته های متراكم درسطح پوست سروكنارقسمت تحتانی مومشاهده می گردد.
درحالت عادی سلول های لایه سطحی پوست به تدریج و جدا جدا و به تعداد کم می ریزند.این سلول هاتوسط ترشحات سر(عرق وچربی)جذب شده وباشستشودفع می شوندولذاجلب توجه نمی کنند.ولی اگرتعداداین سلول های درحال ریزش بطورغیرطبیعی زیادشده،باهمدیگربه سطح پوست برسندوبه یکدیگرچسبندگی داشته باشندجلب توجه کرده وشوره سرآشکارمی گردد.معمولاً پوست سربدلیل وجودپوست های زیادتحریک شده وخارش هم بوجودمی آیدکه گاهی شدید است.
شوره سر چگونه بوجود می آید؟
پوست انسان ازلایه های متعددسلولی درست شده است.درحالت عادی این سلولهاظرف 30-20روزمراحل رشدخودراطی كرده وازسطح پوست به صورت سلولهای مرده به بیرون ریخته می شوند.درصورتیكه این روندبه شكل غیرعادی تسریع گردد،تعدادسلولهای مرده افزایش یافته وهمراه باچربی وترشحات دیگرپوست تشكیل «شوره سر» رامی دهند. همراه باشوره اغلب خارش هم رخ داده ودرضمن اكثربیماران به انواع شامپوهاوداروهای خانگی روی می آورند و همه این عوامل باعث تحریك پوست وبدترشدن اوضاع می گردد.
متذكرمی شویم كه شوره سرابتدای طیف بیماری به نام «درماتیت سبوره» بوده ودرحقیقت فرم خفیف آن محسوب می گردد.درواقع اگرشوره سردرمان نشودگاهی شدیدترشده وتابلوی بالینی درماتیت سبوره رابوجود می آورد.دراینحالت سربیمارازپوسته های چرب،بدبو،كثیف وبعضاًعفونی پرشده وخارش وتحریك شدیددرپوست سروجوددارد.موهابهم چسبیده وبیماراحساس ناراحتی زیادمی كند.
چه عواملی در بروز شوره سر دخیل هستند؟
علت دقیق شوره سرمعلوم نیست ولی عواملی كه دخالت احتمالی دارندعبارتنداز :
1)استرس های روحی و اختلالات عاطفی.
2)عامل توارث.
3)خستگی روزانه و نمونه اثراین فاكتوربهترشدن شوره سردرایام تعطیلات واستراحت بیماراست.
4)اختلالات هورمونی.
5)مشكلات گوارشی مثل چاقی زیاد،یبوست وعدم هضم غذا.
6)برخی داروهامثل سایمتیدین(داروی زخم معده)،كلرپرومازین(داروی اعصاب)وداروهای ضدفشارخون بالا.
7)كمبودهای غذائی مثل كمبودویتامین A وE .
8)وجود یک نوع قارچ بنام Pityrosporum Ovale درپوست سر.این میكروب به فرم غیر بیماری زادرسطح پوست سر همه افرادبطورنرمال وجودداردولی درافرادمبتلابه شوره سر بدلایل نامعلوم تعدادآن زیادشده ودرضمن به فرم بیماری زا تبدیل می شود.
9)آسیبهائی كه به پوست سروارد میشودمثل سشوارزدن وفرموبیش ازحد،شامپوهای خیلی قوی،بابلیس،رنگ كردن ومش زدن مكررمو.
10)عدم رعایت بهداشت وشستشوی سر.
انواع شوره سر
شوره سربه دو فرم دیده می شود:
1)شوره خشك كه دراین حالت پوسته هابه سرنچسبیده وبصورت پوسته های نازك باظاهرپودری خاكستری روی سر،شانه هاواطراف گردن دیده می شوندوظاهربسیارزشت وزننده ای بوجود می آورند.خارش هم وجوددارد.شوره خفیف بسیارشایع بوده بطوری که برخی ازمتخصصین وجودآن راطبیعی تلقی می کنند.
2)شوره چرب كه درآن پوسته هابزرگتروچرب بوده ولذابه هم چسبیده ونمی ریزندبلكه یك حالت متراكم وچرب درپوست سربوجود می آورندكه بیماررابسیارناراحت می كند.اغلب اوقات خارش هم وجوددارد.
نکات مهم درمانی برای بیماران
مثل همه بیماریهای پوست درمان طولانی مدت است ولذابایستی باصبروحوصله ودقت دستورات دارویی رادنبال وانتظارمعجزه نداشته باشید.انتظارات شماازدرمان بایستی منطقی وواقع گرایانه باشدولطفاًبیادداشته باشیدكه عوامل زیادی دربروزوتشدیداین عارضه دخالت داشته كه امكان تأثیردرمان دربسیاری ازآنهامیسرنمی باشدلذااثرداروهاآهسته بوده ونبایستی ناامیدشوید.
بدترین چیزدردرمان امراض پوست درمان كوتاه مدت وناقص می باشد.ازگوش دادن به توصیه های درمانی دیگران ویااستفاده ازداروهای خانگی وعطاری ویاداروهای دیگران(كه فكرمی كنندبیماری مشابه شماداشته اندوبااین داروهاخوب شده اند)اكیداًپرهیزنمائیدزیرااین كارهابجزاتلاف وقت وپول شما،تأخیردردرمان صحیح وبدبینی نسبت به درمان فایده دیگری ندارد.
اگرباشروع درمان احساس بهبودی كردیدهرگزداروهایتان راسرخودقطع نكنیدزیرادیریازودعلائم بیماری عودمی كنندواین بارممكن است حتی شدیدترازباراول بوده وبه سهولت دفعه اول به درمان جواب ندهد.هرگونه سؤال ویاناراحتی ازناحیه درمان داریدفقط باپزشك معالج خوددرمیان بگذارید.عوض كردن سریع پزشك (اگراحساس می كنیدكه زودخوب نشده ایدویارونددرمان باب میل شمانیست) به نفع جنابعالی نمی باشد.دراین مواقع بهترین كارمراجعه به پزشك قبلی ودرمیان گذاشتن مشكلات است.
اگرپزشك اجازه دهدبرای شستشوی سرازشامپوی « كتوكونازول » استفاده كنید.این شامپوقارچ گفته شده راازروی پوست سربرداشته وخیلی به درمان كمك می كند.درابتداهرروزسرتان رابشوئیدوبگذاریدكف شامپو5دقیقه روی سربماندودرهمین حال پوست سررابابرس نرم خوب ولی به ملایمت برس بزنید.
معمولاًمتخصصین پوست داروی تركیبی برای شوره سرتجویزمی كنندكه بایستی هرشب به مقداركافی روی پوست سرریخته،ماساژداده وصبح به ترتیب گفته شده شامپوزده شود.پس ازمدتی میتوان فاصله شامپوزدن هارابیشتركردوپس ازبهبودی كامل شامپوراهفته ای2-1باراستفاده نمائیدولی توجه داشته باشیدكه برای ماه ها(شایدهمیشه)لازم است حداقل هفته ای یك بارازاین شامپو استفاده كنیدزیراسرشماخوب شده است ولی برای جلوگیری ازعود شوره بایستی استفاده ارشامپوكتوكونازول راادامه دهید.شامپویی كه برای استفاده روزمره بكارمی بریدمی تواندهرماركی باشدفقط بایستی ازنظرخشك یاچرب بودن موهایتان مناسب آنهاباشد.
اگردسترسی به شامپو ندارید شستشوی سر با سرکه سیب (2 قاشق غذاخوری سرکه دریک لیوان آب) به مدت 10- 5 دقیقه مفیداست.
سعی كنیدازبرخوردبامحیط های پراسترس وتنش زاپرهیزكنید.تاآنجائیكه ممكن است ازخارانیدن پوست سرخودداری نمائیدزیرااین كارباعث ایجادعفونت شده ومشكل شماراتشدیدمی نماید.
برس وشانه بیماربایستی نرم وحدالامكان ازجنس طبیعی باشدوسایرافرادخانواده به هیچوجه نبایستی ازآنهااستفاده نمایند.
رژیم غذائی وبهداشت عمومی خودرااصلاح نمائید.خوردن مقادیرزیادی غذاهای چرب وسرخ كردنی(مثل همبرگر،ساندویچ وسیب زمینی سرخ كرده)،نوشابه های گازداروشكلات می توانددربروزشوره دخالت داشته باشند.
