اگزما(درماتیت)

یكی ازشایعترین بیماری های پوست اگزما(درماتیت)بوده که بخصوص دربین خانم ها به ویژه خانم های خانه داربسیارشایع می باشد.این بیماری معمولاًدراثرتماس پوست بابرخی موادرخ داده ودراین حالت بدان«اگزمای تماسی »اطلاق می گردد.اگزمای تماسی به دودسته كلی تقسیم می گردد:

• اگزمای تماسی از نوع آلرژیک (حساسیتی)
• اگزمای تماسی از نوع تحریکی
• توصیه های کلی به خانم های خانه دار و اشخاص دارای حساسیت پوست

اگزمای تماسی از نوع آلرژیک (حساسیتی)

دراین حالت پوست نسبت به موادخاصی حساسیت دارد.تماس بااین موادباعث ظهورسلولهای مخصوصی درپوست می گردد.این سلول هاملكول های محرك كننده بافتی ترشح نموده وبدنبال آن قرمزی،خارش وپوسته ریزی ظاهرمی شود.بیمارپوستش راخارانیده وبااین كارعفونت هم به اگزمااضافه می شودودرنهایت پوست دست خشك،خشن،ضخیم(مثل چرم)ودارای پوسته وترك های دردناك می گردد.تخمین زده شده كه2درصدافرادجامعه دارای این نوع اگزمای تماسی دست می باشند.

بطوركلی هرماده ای می تواندباعث بروزحساسیت تماسی دردست گرددولی ازهمه شایعتربرخی ازفلزات مثل نیكل وكروم،موادآرایشی،برخی ازگیاهان مثل پیچك سمی،موادپلاستیكی وگاهی داروهای موضعی مثل كرم نئومایسین می باشد.نیكل وكروم درپوشش بسیاری ازوسائل فلزی روزمره مثل جواهرات بدلی،زیورآلات،ساعت،وسایل آشپزخانه وتعدادبیشماری لوازم دیگروجودداشته وبااین حساب متوجه می شویدكه پرهیزازتماس بااین فلزات چقدرمشكل می باشد.سایرعوامل ذكرشده نیزبه وفوردرزندگی ماوجودداشته ولذااجتناب ازآنهاخیلی مشكل ودرحقیقت غیرممكن است.

اگزمای تماسی

به این دلیل درتشخیص این نوع اگزمای تماسی دست بایستی نهایت احتیاط ازجانب پزشك به عمل آمده وحتماًتشخیص باتست های دقیق آزمایشگاهی(درحدامكان)تأئیدگرددزیرااین تشخیص دردسرهای زیادی رابرای بیماربوجودآورده واسترس های فراوانی رابه وی واردمینماید.بهرحال مهمترین قسمت درمان پرهیز(تاحدامكان كامل)ازماده حساسیت زامی باشدواگراین مطلب خوب رعایت شودنه تنهانیازبه درمان دارویی بسیاركاهش می یابدبلكه گاهی بدون درمان دارویی هم فردخودبخودبهبودمی یابد.

اگزمای تماسی از نوع تحریکی

شایع ترین فرم اگزمای تماسی می باشدودراین حالت ماده مسئول باعث تحریك وآزارپوست وایجاداختلال وتخریب درساختمان می گردد.حساسیت دست خانم های خانه دارمعمولاً ازنوع اگزمای تماسی تحریکی بوده وبه آن اگزمای دست خانم های خانه دارگفته می شود.اگزمای ناحیه کهنه بچه هم دراکثرمواردازنوع تحریکی بوده وناشی ازتماس پوست بچه باموادقلیایی موجوددرصابون وشوینده ها،ادرارومدفوع،کهنه بچه ولاستیکی می باشد.

اگزمای تماسی دست خانم های خانه دار

موادی كه بیشترمسئول بروزاین حالت هستندعبارتنداز:

شوینده هاودترژانت ها(مثل وایتكس وغیره)،موادآرایشی،فرآورده های نفتی، سیمان، اسیدها وموادقلیایی.

لازم به تذكراست كه هركس به مدت طولانی وزیادباآب وموادپاك كننده سروكارداشته باشدخواه ناخواه مبتلا به این عارضه می شودلذابروزآن درآشپزها،خانم های خانه دار،مادرانی كه بچه كوچك دارند(تعویض كهنه)وشغل های خدماتی دورازانتظارنیست مگراینكه مراقبت ومحافظت دقیق ومرتب ازپوست دست بعمل آید.دراینجاهم اصل كلی درمان،پرهیز از تماس مستقیم باموادتحریك كننده است.

توصیه های كلی به خانم های خانه دارواشخاص دارای اگزما(درماتیت)پوست

1)سعی كنیدكه درطول روزحداكثر3باردستهایتان بطورمستقیم باآب وصابون تماس داشته باشد.انجام این كاردرابتدامشكل است(بخصوص برای خانم های ایرانی كه اكثراًتاحدی وسواس شستن دارند)ولی باكمی تمرین وظرف مدت كوتاهی این مسئله جاافتاده وبطورمثال می توانیدتنظیم كنیدكه فقط درهرباروضوگرفتن،دست باآب تماس مستقیم داشته باشد(آب ولرم بهتراست).بلافاصله پس ازشستشویااستحمام بااستفاده ازیک حوله نرم پوست راخشک کرده وحداکثرظرف 5-3 دقیقه ازکرم نرم کننده استفاده نمایید. ازهمین كرم درطول ساعات بیداری هم بایستی به دفعات ومكرراً استفاده شود(ساعتی یكبارخوب است).

2)چون پوست افراداگزمایی معمولاًخشك است استفاده مرتب ازكرم مرطوب ونرم کننده خیلی خوب بوده وتوصیه می شود.درموردنوع ومارك كرم مصرفی حتماًبامتخصص پوست مشورت كنیدوهیچگاه سرخودآنراازداروخانه نخرید.علت این است كه شمامی خواهید این كرم راروزانه مكرراًاستفاده نمائیدواگرآن كرم بهردلیل مناسب پوست جنابعالی نباشدبسیارمضربوده وچه بسامشكل دستتان رابدتركند.

3)ارتباط خوردن موادغذایی باآگزمای تماسی دست دقیقاًمشخص نیست.اگرفكرمی كنیدرابطه ای بین بیماری شماوماده غذایی خاصی وجودداردبهتراست حداقل برای3ماه آن ماده غذایی خاص راازرژیم خودحذف نمائید.البته لازم به تذكراست كه گاهی تماس دست با محتویات آن ماده غذایی درحین خوردن موجب بروزاگزماشده یعنی ورودآنهابه دستگاه گوارش نقشی دراینجاندارد.

4)داشتن آرامش فكری وپرهیزازاسترس دركلیه مراحل زندگی وبرای هركس(بیماریاسالم)بسیارمفیداست.فشارهای روحی وروانی(خصوصاًافسردگی)تشدیدكننده اگزما هستند.به این نكته خیلی دقت كنید.

5)ازمصرف موادآرایشی،عطریات،اسپری های خوشبوكننده وسیگارحدالامكان پرهیزنمائید.

6)جهت كارهای منزل حتماًازدستكش استفاده كنید.دستكش پوشش محافظی است كه پوست گرانبهای دست شماراازگزندموادآسیب رسان خارجی حفظ می كند.دیده شده است كه خانم های خانه داربرای وسایل آشپزخانه ومنزل كاور(پوشش پلاستیكی)تهیه كرده وآنهارابادقت می پوشانندولی درموردپوست ارزشمندخودكه هدیه خداوندبوده وجانشین ندارداهمال كرده وبهانه می گیرندكه بادستكش نمی توان كارهای منزل راانجام دادیاظرفهاخوب تمیزنمی شوندولی این بهانه هاحتی اگرصحیح هم باشندهیچ فایده ای بحال فردندارد.اگردستكش بطورمنظم ومرتب استفاده نشوددیریازودپوست خراب شده وهیچوقت بحال اول(حتی بادرمان)برنمی گردد.پس تادیرنشده به فكرباشید.

7)صابون موردمصرف بایستی ملایم،خنثی ویاچرب باشد.یك اشتباه رایج این است كه فردفكرمی كندچون صابون راپزشك تجویزكرده است لذاحتماًبایستی درهربارشستن دست،صابون هم استفاده شود.این فكربسیارغلط است زیراحتی درموردصابون طبی هم هرچقدركمتردست باصابون تماس داشته باشدبهتربوده وفقط وقتیكه واقعاًصابون لازم است بایستی ازصابون استفاده نمود.درحمام هم بهتراست ازهمین صابون استفاده شود.

8)بهترین جنس لباس برای شمانخی خالص(كتان)است وبایستی ازپوشش های پشمی،نایلونی،پلاستیكی وكلاًموادمصنوعی استفاده نكنید.درضمن لباس بایدنرم ولطیف باحداقل پرزونسبتاًآزاد(نه تنگ نه گشاد)باشد.

9)دماورطوبت محل كارومنزل شمابایستی متعادل وسیستم تهویه منزل بخصوص آشپزخانه مناسب باشد.

10)ازهرموقعیت ومكانی كه ذرات معلق درهواباشد،پرهیزكنید(عدم استفاده ازگیاهان گل داردرمنزل،استفاده ازموكت كم پرزبجای قالی وجاروبرقی بجای جاروی دستی وغیره).

11)شغل هائی راكه باگردوغبار،موادشیمیائی،رطوبت زیاد،استرس فیزیكی وروحی شدیدهمراه میباشند،انتخاب نكنید.

12)ازانجام فعالیت های بدنی كه باتعریق زیاد همراه است،خودداری كنید.

13)ازخوردن نوشیدنیهای حاوی رنگهای خوراكی وموادشیمیائی افزوده شده،قهوه،كاكائو،شكلات،تنقلات مثل پفك نمكی،سوسیس وكالباس،كنسروبخصوص كنسروهای مانده ،سس،ادویه جات وفلفل پرهیز كنید.همجنین ازخوردن هرگونه ماده خوراكی كه بین آنهاوبیماری اتان رابطه ای احساس میكنید،خودداری نمائید.

ازخارانیدن موضع اكیداًخودداری كرده ودرعوض داروهای ضدخارش راكه تجویز شده است،مصرف نمائید.اگرداروهامؤثر نبوده یاعارضه داده اند(مثل خواب آلودگی)بامتخصص پوست خودمشورت كنید.

اگزمای تماسی دست

توصیه هایی برای اگزمای کهنه بچه

1)تاآنجاکه ممکن است مدن زمانی راکه بچه بدون کهنه است افزایش داده ودرصورت استفاده ازکهنه به محض خیس شدن آن راتعویض نمایید.

2)پس ازهربارتعویض کهنه ناحیه مربوطه راباآب ولرم(بدون استفاده ازصابون والکل)به آرامی بشویید.

3)ازکهنه نخی به تنهایی وبدون بکاربردن پلاستیک استفاده شود.کهنه بایستی بطورکامل وبادقت باآب گرم شسته شودوازصابون مخصوص کهنه بچه استفاده کنید.کهنه هارادرزیرنورآفتاب ودرهوای آزادخشک کنید.

4)هنوزبدرستی مشخص نشده است که آیااستفاده ازپوشک(نسبت به کهنه)درکاهش بروزاگزمای کهنه بچه مؤثراست یاخیر؟(لفظ اگزمای کهنه بچه بدلیل محل خاص بروزاین فرم ازاگزمابوده ولزوماً به معنای این نیست که وجودکهنه درآن دخالت دارد.)

5)ازگرم کردن بیش ازحداطاق بچه خودداری کنید.

6)اگزمای کهنه بچه دربچه هایی که شیرخشک می خورندشایع تراست.

اگزمای کهنه بچه