آکنه (جوش غرور جوانی)
پوست بزرگترین ارگان بدن انسان بوده و دریك فردبزرگسال با جثه متوسط درحدود20 فوت مربع می باشد.به همین دلیل وچون پوست یك اندام قابل مشاهده است وضایعات آن فوراً درمعرض دید می باشندلذا بیماری های پوست ازاهمیت زیادی برخوردار بوده ونگرانی شدیدی درفردبوجود می آورند.
آكنه یكی ازشایعترین بیماریهای پوستی است كه پزشكان باآن مواجه گشته ودراكثرمواردبادرمان صحیح توسط پزشك بهبودپیدامی كند.می توان گفت تقریباً همه افراددرسن 12 تا 17 سالگی حداقل یكبارضایعه آكنه را تجربه كرده اند.هشتاددرصد مواردآكنه دردوران نوجوانی (13-10 سالگی) شروع شده،معمولاً 10-5 سال طول كشیده واكثراً درحدود25سالگی خاتمه می یابد.درمواردی آكنه درسن بزرگسالگی شروع شده(ویااینكه پس ازبهبودی درسن نوجوانی،دراین سنین عودمجددمی نماید)وگاهی هم این بیماری درچندهفته اول زندگی(بدلیل وجودهورمون های مادری )ویادرسن 9-8 سالگی بروز می نماید.
معمولاً حداكثرشدت وشیوع آكنه درخانم ها14 الی17 سالگی ودرآقایان16 الی19 سالگی است یعنی این بیماری درخانم ها نسبت به آقایان درسنین پائین تری شروع شده كه دلیل آن آغاززودتربلوغ درجنس مؤنث می باشد.بطوركلی دردخترانی كه آكنه باشروع زودرس دارند،احتمال اینكه درآینده به نوع شدیدآكنه مبتلا شوندبیشترمی باشد.بدلایل ناشناخته آكنه درخانم ها تداوم بیشتری داردبطوریكه درسن40 سالگی5 درصدخانم ها( ولی فقط1 درصدآقایان )هنوزهم دارای آكنه هستند.درمقابل شیوع آکنه شدیددرجنس مؤنث كمترمی باشد.در 40 درصد افرادی كه آكنه دارند بیماری آنقدرشدید است كه نیازبه درمان پیدامی كند.تخمین مدت زمانی كه این بیماری ممكن است درهرفردطول بكشدامكان ناپذیراست.آكنه بطورخودبخود شدت وضعف پیدا كرده وبعضاًهیچ توجیهی برای این تغییرات وجودندارد.
آكنه(جوش غرورجوانی)
دلیل ایجاد آکنه
اگربه پوست ازنزدیك نگاه كنیم منافذكوچكی رادرآن میبینیم.هرمنفذ دهانه یك كانال است كه ازپائین متصل به یك غده چربی(به نام غده سباسه)است.همراه هرغده چربی یك تارموهم وجودداردكه ازهمان منفذكوچك بیرون می آید.تراكم غددسباسه درپوست صورت،قسمت بالای سینه وپشت بیشترازمناطق دیگربدن بوده و بالطبع منافذیادشده هم دراین نواحی بیشتربه چشم می خورند(بخصوص درصورت).درزمان بلوغ میزان هورمون های مردانه (آندروژن ها)مانندتستوسترون شدیداً افزایش پیدامی كند.
دانشمندان دیرینه شناس معتقدندكه صدهاهزارسال پیش دراجداد انسان های امروزی،دخترها وپسرها درسنین 12 الی 13 سالگی مجبوربودندكه روی پای خودایستاده وموادغذائی ومحل زندگی اشان راخودتهیه نمایند.طبیعت باایجادیكسری تغییرات هورمونی وازهمه مهمترترشح هورمون تهاجم(یعنی هورمون مردانه بنام تستوسترون)دربدن دراین سن به فردكمك نمودتا بتواند بهترباشرایط محیطی تطابق پیداكند.منشأ تستوسترون درجنس مؤنث غده فوق كلیه،تخمدان ها وجفت(درزمان حاملگی)ودرآقایان غده فوق كلیه وبیضه هااست.بدلیل اثرتحریكی این هورمون(كه درهردوجنس مؤنث ومذكروجوددارند)پوست ضخیم ترشده،غددچربی پوست بزرگ شده وترشحات آنها بسیارافزایش می یابدواین یك فرآیندطبیعی است ولی دراشخاص مستعدآكنه،تحریك غددسباسه توسط تستوسترون بصورت بیش ازحداندازه وغیرنرمال انجام می پذیرد.
آكنه(جوش غرورجوانی)
بطورطبیعی سلول هایی كه درجداركانال گفته شده وجوددارند،پس ازپایان عمرطبیعی اشان مرده،بداخل كانال ریخته شده وهمراه باترشحات روغنی غده ازطریق منفذ كانال به بیرون دفع می گردند.درزمان بلوغ این ریزش طبیعی نیزتشدیدمی گردد.درافرادی كه استعدادآكنه دارنداین ریزش هم به مراتب زیادتربوده ودرضمن سلول های ریخته شده راحت تربهم می چسبند(نسبت به افرادیكه استعدادآكنه ندارند).مخلوط شدن قطعات سلولهای مرده فوق با ترشحات روغنی موجب تشكیل یك توده تقریباً متراكم شده كه باعث انسدادكانال می گردد.اگرانسداد وسیع باشدومنفذكانال هم مسدود شودضایعه ای بنام سرسفید بوجودمی آیدواگرمنفذ كانال همچنان بازبماندسرسیاه رخ می دهد.
سیرتشکیل ضایعات آکنه
سپس میكروب های موجوددرپوست ازجمله یك باكتری خاص دراین توده رشدكرده وباترشح موادشیمیائی وسموم میكروبی موجب بروزضایعات التهابی آكنه می شود.باوجود همه این توضیحات علل دقیق شروع كننده وتداوم بخش آكنه درانسان بدرستی شناخته نشده اندوبدلیل تفاوت ذاتی انسان هابایكدیگرآن عاملی كه دریك فردموجب بروزآكنه می شودممكن است دردیگری باعث شروع همین ضایعات نشود.
آكنه(جوش غرورجوانی)
لازم به تذكراست كه زیادبودن تمایل جنسی ویاعدم فعالیت جنسی سبب آكنه نمی شوند.ازدواج كردن یانكردن ربطی به بهبودی آكنه ندارد.
عللی كه ازنظرمتخصصین پوست دربروزآكنه دخالت احتمالی دارندعبارتنداز :
1)بلوغ:آكنه عمدتاً بیماری دوران بلوغ است ودلیل این امرافزایش ترشح غددچربی پوست درزمان بلوغ ونقش قطعی این غدددربروزآكنه می باشد(بدون وجودغددچربی درپوست ضایعات آكنه بوجود نمی آیند).البته اشكالی ازآكنه درزمان كودكی یاسنین دیگرهم ظهوركرده كه مورد بحث ما نمی باشند.وقتیكه آكنه برای اولین باردرسن بزرگسالگی دریك خانم رخ میدهدیااینكه آكنه نوجوانی وقبلاً خوب شده وی دوباره عود كندباید به فكر تغییرات هورمونی افتاده وهردرمانی را بادرنظرگرفتن جنبه هورمونی قضیه انجام دهیم.دراین موارد معمولاً اوج شدت آكنه درزمان عادت ماهیانه است.
2)چربی پوست:همانطوركه گفته شد یك پوست چرب برای وجود آكنه الزامی است وبیماران آكنه ای همیشه دارای افزایش ترشح چربی پوست(سبوم)هستند(صورت این افرادمعمولاً ازشدت چربی برق می زند).هرچقدرپوست چرب ترباشدآكنه شدیدتراست.البته لازم به تذكراست كه تركیب چربی پوست افرادآكنه ای بادیگران فرق می كندیعنی ممكن است فردی دارای پوست چرب بوده ولی چون تركیب پوستش طبیعی است مبتلا به به آكنه نشود.معمولاً بیماران آكنه ای شوره چرب هم درسردارند.
3)ارث:بدون شك بروزآكنه ارثی است.درصورتیكه پدریامادردارای آكنه باشندفرزندان آنهاهم باحتمال زیاددچارآكنه خواهندشد. شدت،محل وقوع ضایعات ونیززمان بهبود نسبی خودبخودی آنها نیزتاحدزیادی تحت تأثیراستعداد ذاتی فردمی باشند.
4)عوامل محیطی:ضایعات اغلب درتابستان هاودرمعرض باد بهترودرزمستان ها بدتر می شوند.برخورد باروغن ها(آشپزی ویاروغن های صنعتی)ونیزمشاغلی كه بارطوبت زیادسروكاردارند باعث آكنه می شوند.عرق كردن زیاد،ورزش شدیدوگرمای زیادآكنه را بدترونورآفتاب آنرا بهترمی كند(درمورداثرآفتاب برآكنه به بند 9 نكات درمانی توجه فرمائید).
خنك نگه داشتن محیط سكونت وورزش های سبك مثل شنا كمك كننده هستند.فشارهای روانی موجب تشدید بیماری می گردند(ولی درپیدایش آن نقشی ندارند).این امربخصوص دردختران جوان مشاهده شده ونمونه آن بدترشدن ضایعات درزمان امتحانات است.درضمن اكثرافراددرپاسخ به استرس های عصبی جوش های خودرا كنده،آنهارافشارداده یا بهرحال دستكاری می كنندكه سهم بسزایی درتشدید بیماری دارد.
70 درصدخانم های آكنه ای دچارتشدید ضایعات 7-2 روزقبل ازعادت ماهیانه می شوند(درصورتیكه این مسئله خیلی شدید باشدگاهی لازم است كه بیماربرای كنترول آكنه قرص جلوگیری ازحاملگی مصرف نماید).
کلیه موادآرایشی وبهداشتی چرب وروغن دارمی توانندآكنه رابدتركنند.البته استفاده ازموادآرایشی كه عبارت(برای پوست های چرب وجوشی)ویا (نان كومدوژنیك=Noncomedogenic )برروی آنهاذكرشده ونیزاستعمال پن كیك درحدمعقول بلامانع است.البته لازم به تذكراست كه درصورتیكه آکنه بیمار شدید می باشد بهتر است حتی ازمصرف این نوع مواد آرایشی هم اجتناب گردد.بهتراست ازمصرف پمادهای چرب كننده مونیزپرهیزگردد. نکته دیگراینكه صرف گیاهی بودن یاازموادطبیعی درست شدن یك فرآورده آرایشی دلیل این نمی شودكه آن فرآورده برای مصرف بیمارآكنه ای ممانعتی نداشته باشد وحتماً بایستی ازنظرغیركومدوژن بودن تست شده واین موضوع روی آن ذكرشده باشد.
5)موادغذائی:اگرچه ثابت نشده است كه مواد غذائی درایجاد ضایعات مؤثرباشندولی درصورتیكه بیمارمی گوید مصرف ماده ی غذائی خاصی سبب تشدید بیماری میگردد بایستی ازآنها پرهیزنماید.بطوركلی استفاده ازعوامل ذیل اكثراً باعت تشدیدآكنه شده وبهتراست كه مورداستفاده قرارنگیرند:
شكلات،شیرینی ها،موادغذائی چرب وزیادسرخ شده،تنقلات مثل تخمه-پفك-آجیل-آدامس وغیره ومصرف زیادادویه جات ونوشابه های گازدار.می توان گفت كه رژیم غذائی غربی(مثل پیتزا،چیپس،سس ها،تنقلات وساندویچ )نسبت به رژیم غذائی شرقی(مثل موادغذائی تازه،سبزیجات،میوه جات وماهی)بیشترموجب تشدید آكنه می شوند.
ضایعات آکنه به چه شکلی ظاهر می شوند؟
اكثراً آكنه بصورت جوش های چركی،نقاط قرمزرنگ وحساس،سفتی وتورم موضعی پوست،برجستگی های پوستی وگاهی دانه های سرسیاه وسرسفید بروزمیكند.99درصدمواردآكنه درصورت دیده شده(البته معمولاً همزمان نقاط دیگرهم درگیرهستند)وپس ازآن پشت وقسمت بالای سینه ازنظرشیوع قراردارند.درسنین كمترآكنه عمدتاًدرصورت ودرسنین بالاتربیشتردرپشت دیده می شود(بخصوص درمردان).دانه های سرسیاه( Blackhead )وسرسفید( Whitehead )كه به آنها كومدون هم می گویند،نیزعمدتاً درجوان ها دیده می شوند .لازم به تذكراست كه رنگ سیاه این دانه ها بدلیل وجود ملانین(رنگدانه پوست)بوده وربطی به كثیفی وتجمع گردوغبارنداردلذاشستشوی مكررویاسائیدن پوست بالیف وغیره اثری نداشته ونباید بیمارسرخودآنهارا تخلیه كندزیرا بااین كارنه تنهاآنهارا بدتركرده بلكه موجب بروزلك یاحفره های زشت هم درمحل آنهامی گردد.بطوركلی دستكاری ضایعات درهمه حال توسط بیمارممنوع است.
بیمار آکنه ای از چه پاک کننده ای استفاده کند؟
پاك كننده مورداستفاده بیمارآكنه ای نبایستی محرك پوست بوده،مولدجوش نباشد،موجب بروزدانه های سرسیاه نشده وایجاد حساسیت وآلرژی ننماید.بیشتربیماران آكنه ای فكرمی كنندكه شستشوی شدید باآب وصابون وسائیدن پوست چند باردرروزمفیداست درصورتیكه اینكارفقط پوست را تحریك می كند.لازم به تذكراست كه چربی ظاهری پوست فقط ارزش زیبائی داشته وآنچه درایجادآكنه دخالت داردچربی داخل دهانه فولیكول مواست كه حتی باصابون های قوی وشستشوی زیادهم مرتفع نمی گردد.درضمن شستشوی زیادخودمیتواند تولیدآكنه نمایدویا ضایعات قبلی را بدتركند.درحقیقت هدف ازتمیزكردن پوست درآكنه این است كه پوسته ها،سلولهای مرده،عرق وچربیهای روی سطح پوست زدوده شده بدون اینكه پوست تحریك شده ویا بیش ازحدخشك گردد.توصیه می شودكه از موادپاك كننده ای استفاده شود كه PH آنهامشابه پوست(نسبتاً اسیدی)باشدودرضمن بتوان براحتی آنراازسطح پوست تمیز نمود.
صابون های طبیعی(مثل صابون مراغه وغیره)راخیلی ها به خیال آنكه بدون ضرر هستند استفاده می كنند درحالیكه این مواد بشدت قلیایی بوده وپوست را بیش ازحدخشك می كنند ولذابه هیچ وجه توصیه نمی شوند.
درمان آکنه
قبل ازهرچیز بایستی متذكرشویم كه درمان آكنه وعوارض آن(یعنی ازمیان برداشتن جوشگاه هاباجراحی ویاروش های دیگر)بایستی توسط متخصص پوست انجام شودزیرافقط متخصص پوست است كه اطلاعات كافی درمورددرمان آكنه وعوارض آنرا دارد.درمان هایی كه متخصص پوست برایتان تجویز می كندمتناسب بانوع آكنه شمااست لذا ازتوصیه داروهابه دیگران جداً خودداری نمائید.گاهی ضایعات شبیه آكنه بدلایل دیگررخ می دهند(مثل لوازم آرایش،لوسیون های استفاده شده وداروهائی كه بیماربدلایل دیگرمصرف میكند)ولذادرصورت وجوداین مواردحتماً باپزشك خودمشورت نمائید.بیادداشته باشیدكه درمان فوری ویادائمی برای آكنه وجودنداردولی آكنه قابل كنترول بوده وبادرمان مناسب میتوان ازبروزضایعات جدید ممانعت نمود.
درمان های آكنه عمدتاً درجهت جلوگیری ازبروزضایعات جدید،پیشگیری ازبروزعوارض آكنه وكاهش نگرانی بیمار می باشندزیرا ضایعات موجود معمولاً بخودی خودبهبودپیدامی كنند(البته اگربیمارآنهارادستكاری نكند).شروع پاسخ درمانی به داروهای ضدآكنه زمان لازم داشته ونبایستی عجول باشیدولی اگرپس از8-6 هفته هیچ بهبودی حاصل نشده است بهتراست بانظرمتخصص پوست خودداروهایتان راعوض كنید.بطوركلی ازآنجائیكه سیراین بیماری طولانی(گاهی سالها)است لذادرمان آن هم برای ماه ها(حداقل6 ماه)طول می كشد.درصورتیكه آكنه خفیف باشددرمان موضعی كافی است ولی درمواردمتوسط وشدیددرمان باداروهای خوراكی هم لازم است.ازدرمان خوراكی ضدآكنه می توان به آنتی بیوتیك ها(البته آنتی بیوتیك ها مصرف موضعی هم دارند)،آكوتان،كورتون(فقط بانظرمتخصص پوست)،قرص های ضد هورمون های مردانه(مثل سیپروترون واسپیرونولاكتون)وبرخی ازقرص های ضد بارداری اشاره كردودرمورد طریقه مصرف واحتیاطات داروهای خوراكی بایستی باپزشك خود مشورت نمائیدوهرگونه اطلاعاتی را ازایشان بخواهید.
گاهی لازم می شودكه تزریق كورتون درداخل ضایعات چركی آكنه توسط متخصص پوست انجام شود.یكی ازبهترین داروهای ضدآكنه آكوتان(ایزوتره تینوین)است.این دارواگرچه دارای عوارض چندی می باشد وبخصوص درخانم های متأهل بایستی بااحتیاط فراوان مصرف شود( بدلیل اثرات بسیاربد برجنین درصورت حاملگی درحین مصرف این دارو )ولی درصورت رعایت احتیاطات لازمه بسیارداروی مؤثرومفیدی می باشدودرحقیقت تنهاداروی ضدآكنه است كه بركلیه مراحل تشكیل ضایعات آكنه اثردرمانی دارد.
داروهای موضعی ضدآكنه شامل انواع آنتی بیوتیك های موضعی(مثل محلول وژل اریترومایسین ومحلول كلیندامایسین)،بنزویل پراكسید، تره تینوین،آلفاوبتاهیدروكسی اسید،آزلائیك اسید( Azelex )،آداپالن( Differin )،سدیم سولفاستامید،تازوروتن( Tazorac )،محلول Proactiv وبسیاری داروهای دیگرمی باشد.قبل ازمصرف داروهای موضعی پوست بایستی كاملاً تمیزباشد.برای این منظور بهتر است ازپاك كننده های مخصوص كه پزشك تجویز می كند استفاده نمود.لیف زدن پوست اكیداً ممنوع است.
15-10 دقیقه بعدازتمیز شدن پوست میتوان داروی موضعی را استعمال كرد.داروبایستی برتمام پوست (نه فقط ضایعات) مالیده شود.برای داروهای محلول مقدارخیلی كمی ازداروراروی یك تكه ی كوچك پنبه ریخته(بطوریكه فقط پنبه نم دارشود)وسپس پنبه را به نقاط مختلف صورت تماس داده(بدون اینكه آنرا به روی پوست بكشیم)وبعد بآهستگی بادست تمیزوشسته شده محلول راروی پوست پخش می كنیم(ماساژومالش شدید ممنوع است). بااینكارحداقل تحریك پوست اتفاق می افتد.درموردكرم هاوپمادها هم مقدارخیلی كمی ازدارو(درحدود ته خودكار)رابانوك انگشت ابتدا به نقاط مختلف صورت تماس وسپس بآرامی آنرا پخش می كنیم.دقت شودكه میزان استعمال داروبایستی خیلی كم باشد بخصوص دراوایل درمان تاازتحریك پوست ممانعت شودوبیادداشته باشیدكه زیادترزدن دارواثرات مفیدآنرابیشترنكرده وفقط عوارض آنراافزایش می دهد.
برای درمان مناسب آكنه درنظرگرفتن عواملی مثل سن،نوع پوست بیمار،امراض احتمالی دیگردربیمار،شیوه ونوع زندگی مریض، جودحملات آكنه قبل ازقاعدگی وتأثیردرمان بركیفیت زندگی فردبسیاراهمیت دارند.بطوركلی برای درمان موفقیت آمیزآكنه،ابتدا بایستی فردموردارزیابی دقیق بالینی واحیاناً آزمایشگاهی قرارگرفته وسپس یك رژیم درمانی خاص متناسب باوی درنظرگرفته شود.معمولاً 6-4 هفته طول می كشد تاداروها اثرات مثبت خودرا نشان داده ولذا بیماربایستی صبروشكیبائی نشان دهد.صرف تجویزداروبرای درمان آكنه كافی نبوده و همكاری بیمار لازمه موفقیت درمان است.هرچقدرپوست چرب ترباشدونیزدرتنه(نسبت به صورت)پاسخ دهی به درمان كمتراست.مردان نسبت به خانم ها پاسخ دهی كمتری نسبت به درمان دارند(شایدچون درمصرف دقیق داروها دقت لازمه را به خرج نمی دهند.باوجود همه این حرف ها می توان گفت كه40 درصد بیماران بادرمان مناسب درعرض 2ماه و60 درصددرعرض 4 ماه بهبودی قابل ملاحظه می یابند.
نکاتی که در درمان بیمار آکنه ای بایستی مد نظر قرار گیرند
1)داروهابایستی منظم وطبق دستورمصرف شده ومراجعات به متخصص پوست طبق برنامه باشد.ازدرمان نامرتب اكیداً پرهیزشود.معمولاً ضایعات درابتدای درمان ظاهراً تشدید شده كه این مسئله گذرا بوده وباادامه بهبودی حاصل می گردد.بروزقرمزی وپوسته ریزی خفیف بلامانع ومطلوب است.اكثریت داروها ی ضد اكنه باعث خشك شدن پوست شده كه دراین موارد پزشك كرم مرطوب كننده مخصوص(غیرچرب)برایتان تجویزخواهدكرد.استفاده ازمرطوب كننده های حاوی آلفاهیدروكسی اسید( AHA )خیلی بهترازمرطوب كننده های معمولی برای پوست آكنه ای است.
2)اصلاح صورت بلامانع است ولی نباید چندان شدید انجام شودكه موجب تحریك وقرمزی پوست گرددودرضمن فواصل اصلاح كردن هرچقدربیشترباشدبهتراست.لازم است بیمارهم ماشین ریش تراشی وهم اصلاح باتیغ راامتحان كرده تاببیندكدامیك برای پوستش راحت ترمی باشد.قبل ازاصلاح بهتراست صورت باآب گرم وصابون ملایم شسته شود.درضمن ازمصرف كرم هایالوسیون های چرب پس ازاصلاح خودداری نمائید.وقتی ازژل یااسپری های مواستفاده میكنیدبایستی صورت خودتان رامحافظت نمائید.خانم های دارای آكنه بایستی قبل ازاستعمال داروهای موضعی آرایش خودراپاك كرده و اجازه ندهند كه موادآرایشی شب روی پوست صورت باقی بمانند.
3)روزی 2 بارصورت خودرا با پاك كننده تجویزشده بشوئید(قبل ازمصرف داروهای موضعی). شستن صورت بایستی به ملایمت وبادست انجام شود.درصورت وجود ضایعات چركی بهتراست ابتدا صورت را با بتادین آغشته وپس از 5 دقیقه با صابون وآب گرم شستشو داده شود.
4)استفاده ازلباس های گشاد توصیه شده زیرا فشارروی پوست راكاهش می دهند.لباس یقه تنگ نپوشید.حدالامكان درمعرض روغن وگریس قرارنگیرید.
5)تاحدامكان ازقرارگرفتن درموقعیت هائی كه اثرات روحی شدید برروی شما میگذارند،خودداری كنیدوتاآنجاكه ممكن است خونسردی خودراحفظ نمائید.به اندازه كافی استراحت كرده وبخوابید.اجازه ندهیدكه آكنه باعث دلسردی وضعف شما شود.آكنه یك بیمارطولانی ولی موقتی است پس سعی كنیدراه زندگی كردن باآنرافرابگیرید.این عارضه درزندگی عادی شمااختلالی ایجاد نخواهد كردمگراینكه بی جهت نگران آن باشید.
6)هیچگاه سرخودازمحصولات آرایشی وبهداشتی استفاده نكرده وهمیشه دراین زمینه با پزشك خودمشورت نمائید.این مطلب بخصوص درمورد پاك كننده ها (صابون وغیره) بسیاراهمیت دارد.
7)تخلیه فیزیكی ضایعات(فقط توسط متخصص پوست)مفیداست.بهترین زمان اینكار 4-2 هفته پس ازشروع درمان است.
8)ازمصرف تركیبات حاوی كورتون(بخصوص استعمال طولانی مدت)اكیداًخودداری نمائید حتی اگرضایعات راظاهرا بهترمی كنند(مگراینكه توسط متخصص پوست نوشته باشدودراین صورت حتماًپس ازچندروزاستفاده بایستی به متخصص مربوطه مراجعه مجددداشته باشید).
9)نورآفتاب وبرنزه شدن بدلیل پوشانیدن ضایعات ظاهراً موجب بهبودی نسبی ضایعات شده ولی این وضعیت موقتی بوده وازسوی دیگرآفتاب موجب چروكیدگی وپیری زودرس پوست میشود.لذا بطوركلی بهتراست ازقرارگرفتن طولانی درمعرض نورآفتاب اجتناب نمائیدخصوصاً اگرتحت درمان باداروهای ضدآكنه می باشید زیرا برخی ازاین داروها موجب افزایش تحریك پوستی ناشی از اشعه آفتاب می گردند.
10)برخی داروهای ضدآكنه دارای مشكلات خاص خودشان هستندمثلا درموردداروی موضعی به نام بنزویل پراكسیدسه درصدمردم نسبت به آن حساسیت دارند ونیز این داروی موضعی موهاو لباس ها را سفید می كند.درصورت استفاده از داروی موضعی به نام تره تینوین بایستی بدانیدكه پوست چانه نسبت به آن حساس ترازمناطق دیگرصورت است.آنتی بیوتیك های خوراكی گاهی باعث رشدقارچ دردستگاه تناسلی زنانه ولذاخارش این محل می گردند.مصرف تتراسیكلین ها(كه خیلی زیاددردرمان آكنه مورداستفاده قرارمی گیرند)گاهی باعث حساسیت به نوروسردردمی شوند.درصورت مصرف قرص های جلوگیری ازحاملگی همراه باآنتی بیوتیك خوراكی ضدآكنه امكان اثرنكردن قرص جلوگیری ازحاملگی ولذاحامله شدن بیمار 7-6 برابرافزایش پیدامی كند.
11)غالباً بیماران به محض اندكی بهبودی ازمصرف داروها خودداری كرده یااینكه آنهارابه صورت نامنظم ویافقط روی محل جوش ها بكارمی برند.اینكاربسیارغلط است زیراهدف ازدرمان آكنه ابتداپیشگیری ازبروزچوش های جدیدودرمرحله بعدترمیم وجلوگیری ازپیدایش جوشگاه (اسكار)های بدشكل است.دومین اشتباه شایع بیماران قطع داروها بلافاصله پس ازبهبودی كامل جوش ها می باشد زیراموجب عود زودرس ضایعات شده وایندفعه ممكن است جوش ها به سهولت دفعه اول به درمان بخوبی جواب ندهند.بطوركلی بدون دستور پزشك هیچگاه درمان خودرا تغییرنداده یاقطع نكنید.ازدرمان های كوتاه مدت باداروهای مختلف خودداری كرده وازبكاربردن نصایح درمانی دیگران جداً پرهیز نمائید.به پزشك خود اعتماد كرده ومشكلات درمانی خودرافقط باایشان(نه باافراد خانواده وكوچه ومحله)درمیان بگذارید.برای درمان صحیح فقط به متخصص پوست مراجعه نمائید.متذكرمی شویم كه درصورت درمان صحیح،به موقع وپیروی دقیق ازدستورات داروئی 90 الی 95 درصد بیماران بهبودی قابل ملاحطه پیدا می كنند.
12)مصرف برخی داروهاموجب بروز جوش های آكنه شده ولذا بهتراست تاحدامكان دربیمارآكنه ای مورداستفاده قرارنگیرد.این داروهاعبارتنداز:برخی ازقرص های جلوگیری ازحاملگی،فنی توئین وباربیتورات(داروهای ضد تشنج)،ایزونیازید، سیكلوسپورین، لیتیوم، مصرف زیادشربت ضد سرفه وویتامین های گروه B .
13)درصورتیكه بیمارآكنه ای حامله باشدمصرف قرص اریترومایسین ونیز برخی داروهای موضعی(البته منحصراً تحت نظرپزشك)خطری ندارد.
14)داروهای موضعی حاوی مواد ساینده پوست(كه مثل دانه های شن درزیردست احساس می گردند)،ماساژ صورت،سوناوبخورپوست وكارهائی ازاین قبیل كه درآرایشگاه هاوسالن های آرایش توسط افراد كم سواد برروی پوست مردم انجام می شودهمگی بدتركننده آكنه بوده وبهیچ عنوان نبایستی انجام شوندزیرا باانجام این كارهانه تنهاضایعات تشدیدمی گردند(گاهی درابتداوبصورت موقتی جوش ها بهترمی شوندولی بیمارنبایدگول بخورد)بلكه كاربرای درمان صحیح توسط پزشك هم مشكل ترمی گردد.
درمان عوارض آکنه
وقتیكه ضایعات آكنه بطوركامل خوب شدندمشكل مهم بیماران مناطق تیره ولك دارپوست وجوشگاه های بدشكل ناشی ازدرمان های غلط قبلی یادستكاری های بیماراست.البته بایستی متذكرشدكه پس ازبهبودی ضایعات آكنه،قرمزی محل ضایعات قبلی همچنان باقی مانده ولی معمولاً درعرض 4 الی 6 ماه بخودی خود ناپدید می گردد.وجود این قرمزی دلیل عدم موفقیت دردرمان نبوده وبعنوان یك عارضه آكنه تلقی نمی گردد.پس ازناپدیدشدن این مناطق قرمزاگرفرددرمحیط گرم قرارگیردویافعالیت بدنی كندممكن است بطورموقتی همان مناطق مجدداً دچارقرمزی گردند.درمان عوارض آكنه امكان پذیرولی بسیارمشكل است وصبروحوصله زیادی می خواهدوبهتراست كه همیشه توسط متخصص پوست انجام شود.
اسکارهای آکنه
تراشیدن پوست(بادستگاه مخصوص)،لایه برداری پوست(Peeling )بااسیدهای میوه وبرخی موادشیمیایی،برداشت اسكارها با جراحی،تزریق مواد پركننده حفرات پوست مثل اسیدهیالورونیك وكلاژن،سرمادرمانی،تزریق كورتون ولیزردرمانی اشاره كرد.هركدام ازاین روش هادارای مزایا وموارداستفاده خاص خودهستند.
بسیاری ازجوشگاه های آكنه رامیتوان باجراحی های سرپائی درمطب باموفقیت برداشت بدون اینكه محل برداشت آشكارباشد.علت این امرجدای ازحذاقت ومهارت پزشك درمان كننده دراین است كه پوست افراد آكنه ای معمولاًچرب بوده و همین چربی دربهبودسریع محل جراحی ونماندن جای عمل جراحی بسیاركمك كننده است.لایه برداری پوست بااسید های مخصوص نیزبسیارمفیداست بشرط اینكه بیماربدرستی انتخاب شده واحتیاطات قبل وبعدازعمل رادقیقاًرعایت نماید.تزریق موادپركننده روش گرانتری نسبت به جراحی ولایه برداری بوده ولی اثرآن فوراً پس ازتزریق ظاهرشده وریسك آن هم خیلی كمتراست.لیزرهم روش بسیارموثروخوبی برای ترمیم جوشگاه های آكنه است واگرتوسط متخصص مربوطه وبدرستی انجام شودخیلی كارآمدمی باشد.تبلیغاتی كه برای انجام لیزرتوسط سالن های آرایش یامؤسسات غیرپزشكی درمطبوعات میشودگمراه كننده بوده وبیماران محترم درانتخاب درمان لیزرمناسب بایستی نهایت احتیاط ووسواس رابخرج دهندزیرامتاسفانه درمان عوارض لیزر(كه درصورت استفاده ازلیزر توسط اشخاص غیرذیصلاح امكان رخدادآن بسیارزیاداست)بسیارمشكل وحتی غیرممكن هستند.
ازراه های بسیارمفیدبرای رفع كامل چاله هاوحفرات بجای مانده ازآكنه یك نوع جراحی مخصوص بنام PUNCH ELEVATION است.دراینجاباوسیله ای بنام پانچ حفرات پوست ترمیم شده یااینكه آنهاراكاملاً درمی آوریم ومحل برداشت بانخ مخصوص بخیه میشودبطوریكه پس ازچندماه اثربخیه هاكاملاً محومیگردد.بااین عمل جراحی كه البته بصورت سرپایی وبابیحسی موضعی انجام میشودشكل ظاهری پوست 50 تا 75 درصدبهبودمی یابد.برای حصول نتیجه صددرصدبایستی 6 الی 8 هفته بعدپوست صورت تراشیده شود.اینكاررامیتوان بادستگاه DERMABRASION ویابالیزرانجام داد.نتیجه هردوتقریباً یكسان است ولی هزینه لیزربسیاربیشتربوده ولذابهتراست ازدستكاه استفاده شود.درعمل تراشیدن پوست كه آنهم بصورت سرپایی وبابیحسی موضعی انجام می پذیرد،یك لایه ضخیم ازسطح پوست تراشیده شده بطوریكه تمامی آثاربجای مانده ازضایعات آكنه شامل حفرات،محل ترمیم های قبلی،محل بخیه هاوبرجستگی هابطوركامل برداشته میشوند.باانجام اینكارپوست دچاریك زخم سطحی شبیه سوختگی شده ولذابیماربایستی به مدت 7 الی 10 روزازپوستش بشدت مراقبت نموده ومرتب وازلین طبی استفاده كرده وازبرخوردباهرگونه اشعه آفتاب ونورمصنوعی اكیداً پرهیزكند.مصرف آنتی بیوتیك قبل وبعدازعمل الزامی است پس ارحدودیك هفته پوست بصورت نسبی التیام یافته وپوست جدیدشروع به رشدمیكند.محل عمل تامدتی قرمزوحساس است كه خودبخودخوب میشود.درصورتیكه بیماردستورات گفته شده رابدرستی رعایت كرده وكارنیزخوب انجام شودنتیجه نهایی تراشیدن پوست پس ازحدود3 الی6 ماه ظاهروبسیارعالی خواهدبودوپوست بیماربشدت طبیعی ودرخشان میگردد.برای رفع چین وچروك های ناشی ازآفتاب وسن هم میتوان ازتراش پوست باهمین مراحل استفاده كردونتیجه اش هم خیلی خوب خواهدبود.
