ریزش موی مردانه
اين عارضه می تواند در مردان يا زنان رخ دهد هرچند شيوع آن درآقايان بسيار بالاتر است. از نظر عاطفی طرز برخورد آقايان در رابطه با طاسی نسبت به خانم ها بسيار متفاوت است. ريزش مو در مردان وضعيت نامطلوبی تلقی شده ولی حداقل پديده قابل انتظاری بوده و جزئی از زندگی مردانه محسوب می شود در حاليکه ريزش مو درخانم ها ويران کننده بوده و به هيچ عنوان پذيرفتنی نمی باشد. طاسی خانم ها حتی درسنين بالا موجب کاهش حس زنانگی و اعتماد به نفس و افت جايگاه وی درجامعه و خانواده شده و باعث ايجاد استرس شديد در فرد می گردد.
شايعترين نوع ريزش مو درآقايان آلوپسی آندروژنتيک (طاسی مردانه) می باشد. در اين بيماری فوليکول های موی سرکه درحال ساختن موهای سالم و ضخيم هستند، تحت تأثيرسه عامل ژنتيک، هورمون های مردانه و زمان به تدريج شروع به ساختن موهای ضعيف تر، نازک تر،کوتاه تر و شکننده ترمی کنند. موهای ضعيف در نهايت بسيارکوچک، باريک و تقريباً ناپيدا شده و عاقبت فوليکول اين مو مرده و از بين می رودو ديگر مويي ازآن بوجودنمی آيد.
فقرجريان خون پوست سرنقشی در ايجاد طاسی با طرح مردانه ندارد. يكی از چيزهايی كه معمولاً در ريزش مو با طرح مردانه مشاهده می گردد پوست و موی چرب می باشد. دليل اين مسئله آن است که هورمون های مردانه هم بر فوليكول مو اثرگذارهستند و هم موجب افزايش ترشح غدد چربی پوست می گردند ولی چربی زياد مو يا شوره شديد نقشی در بروز طاسی با طرح مردانه ندارند. قبلاً معتقد بودندكه كار فكری زياد باعث بروز ريزش مو با طرح مردانه می گردد ولی درحال حاضر اين نظريه رد شده است. استفاده از هورمون های مردانه برای پرورش اندام باعث بروزآلوپسی آندروژنتيک می گردد .سه عامل در بروز ريزش مو با طرح مردانه دخالت دارند:
الف) ژنتيک
بدون زمينه ژنتيکی مثبت طاسی با طرح مردانه رخ نمی دهد. لازم به ذکر است که تعداد زيادی ژن در اين بيماری دخالت داشته و ژن های مسئول اين عارضه می توانند هم از پدر و هم ازمادربه ارث برده شوند ولی بدلايل ناشناخته تأثير ژنی که از سمت مادری فرد به ارث برده شده است بيشتر از سمت پدری می باشد. نکته جالب توجه اين است که متجاوز از بيست درصد افراد دارای طاسی با طرح مردانه هيچگونه سابقه ژنتيکی مثبت دال بر اين عارضه ندارند.
شدت و وسعت طاسی، منطقه طاس، سرعت پيشرفت طاسی در زمان های گوناگون و سن شروع آن از خانواده ای به خانواده ديگر و در يک خانواده از عضوی به عضو ديگر متفاوت و عمدتاً غيرقابل پيش بينی است بدين معنی که صرف وجود افراد طاس در خانواده پدری و يا مادری يک فرد نشانه قطعی برای بروز طاسی در وی نيست. اين عدم اطلاع دقيق از وضعيت طاسی فرد در آينده اهميت فوق العاده زيادی از نظر برنامه ريزی پزشک برای کاشت موی فعلی و جلسات احتمالی وی درآينده دارد. بعنوان يک قانون کلی متخصص پوست و مو هميشه بيشترين و شديدترين نوع طاسی را برای آينده بيمار تصورکرده و برمبنای آن برای جلسه فعلی و جلسات بعدی ايشان تصميم گيری می کند هر چند ممکن است که اين ميزان طاسی اصلاً بوقوع نپيوندد. (اگر بيمه ديه اتومبيل شما بالا است دليل آن نمی شود که قصد کشتن کسی را داريد بلکه فقط آينده نگری کرده ايد.)
از نظر علم ژنتيک ژن مسئول طاسی با طرح مردانه از نوع ژن غالب می باشد ولی با اين حال صرف حضور اين ژن در نقشه ژنتيکی يک مرد به معنی طاس شدن حتمی وی در آينده نبوده و به اصطلاح اين ژن بايستی دارای توانايي بروز در فرد باشد. عوامل مهمی که در قابليت بروز ژن مسئول طاسی دخالت دارند عبارتند از: وجود هورمون های مردانه و عامل زمان، اگرچه عوامل کم اثرتر ديگرمثل استرس و غيره هم در رخداد آن دارای تأثير هستند. به زبان ساده تر ممکن است مردی دارای پدر و عموی کاملاً طاس بوده ولی دچار طاسی نشود به اين دليل که ژن طاسی را به ارث نبرده است و يا اينکه ژن را به ارث برده ولی اين ژن دارای قابليت و توانايی بروز در فرد نبوده است.
درحال حاضرهيچکدام ازژن های مسئول طاسی با طرح مردانه شناسايي نشده اندو لذا هرگونه درمان مبتنی برمهندسی ژنتيک برای درمان طاسی با طرح مردانه تا آينده نه چندان نزديک منتفی است.
ب) هورمون مردانه
هورمون يک ملکول شيميايي بسيار قدرتمنداست که به مقدارخيلی کم توسط غددگوناگون بدن (مانندتيروئيد، تخمدان، بيضه، غده فوق کليه و غيره) ساخته شده و وارد جريان خون می شود. هورمون ها از طريق جريان خون به سراسر بدن رسيده و اثرات خود را به طرز وسيعی دراندام های هدف (و گاهی همه بافت های بدن) اعمال می نمايند. هورمون های جنسی مسئول بروز صفات جنسی درمرد و زن در زمان بلوغ بوده و از تخمدان ها (درخانم ها)، بيضه ها (درآقايان) و غدد فوق کليه (در هر دو جنس) ترشح می شوند.
مهمترين هورمون جنسی مردانه تستوسترون می باشد. ميزان تستوسترون در زمان بلوغ درآقايان به شدت افزايش يافته و موجب بروز تغييرات سن بلوغ مثل علائم مردانگی، رشد ريش و سبيل، کلفت شدن صدا، رشد دستگاه تناسلی خارجی، افزايش ميل جنسی و تغييرات ديگر می گردد. تستوسترون دربرخی مناطق بدن مانند غددچربی پوست و فوليکول مو بدليل وجودگيرنده های مخصوص تستوسترون دراين مناطق و تحت تأثيرآنزيم 5 آلفارداکتاز تبديل به دی هيدروتستوسترون شده و لذا باعث بروزآکنه (جوش غرورجوانی) و طاسی با طرح مردانه می شود. چون تستوسترون علاوه برآقايان درخانم ها هم موجودمی باشد (البته مقدارآن درآقايان بسيار بيشتر از خانم ها است) لذا احتمال بروزآکنه و طاسی با طرح مردانه در هر دو جنس وجوددارد.
همانطورکه گفته شد تستوسترون در افراد مستعد به طاسی با طرح مردانه در ريشه مو تبديل به دی هيدروتستوسترون شده و اين ملکول جديد موجب تغييراتی در فوليکول مو شده که در نهايت منتهی به ضعيف و نازک شدن و بالاخره ريزش و ازدست رفتن دائمی موی مذکورمی گردد. وجود گيرنده های مذکور برای اثرتستوسترون بر مو لازم بوده و تفاوت افرادی که زمينه ژنتيکی برای طاسی دارند با افراد فاقد اين زمينه دروجود يا عدم وجود اين گيرنده ها برروی فوليکول مو است. بدين ترتيب متوجه می شويم که ميزان تستوسترون خون در افراد دارای طاسی با طرح مردانه تفاوتی با ديگران نمی کند بلکه تعدادگيرنده های تستوسترون و ميزان آنزيم 5 آلفارداکتاز آنها بيشتربوده و لذا اثرات منفی تستوسترون بر فوليکول های مو درآنها بيشتر از ديگران است.
موهای منطقه پشت و طرفين سر حتی در افرادی که دارای زمينه ژنتيکی مثبت برای طاسی با طرح مردانه هستند، دچار ريزش موی مردانه نمی شوند و دليل آن عدم وجود گيرنده های تستوسترون در اين مناطق می باشد. اين موها حتی درصورت انتقال به پوست منطقه دچار طاسی باطرح مردانه، همچنان توانايی عدم ريزش خود را حفظ نموده و نمی ريزند. از اين خاصيت منحصربه فرد استفاده شده و درکاشت موی طبيعی تعدادی از موهای منطقه پشت و طرفين سر را به مناطق طاس منتقل می کنند تا پوشش متوسط و معقولی از موهای طبيعی و قابل رشد درن احيه طاس بوجودآيد. جالب توجه است که بدانيد رشد موهای سر ارتباطی به وجود يا عدم وجود تستوسترون نداشته بلکه فقط ريزش آنها است که بدليل حضور اين هورمون رخ می دهد. هيچ ارتباطی بين شدت ريزش موی سر با تعدادموهای بدن و يا ميزان ميل جنسی درفرد مبتلا به طاسی با طرح مردانه وجودندارد.
پ) زمان
وجود هورمون های مردانه و ژنتيک مثبت به تنهايي برای بروز طاسی با طرح مردانه کافی نبوده و با شروع بلوغ درفرد بايستی زمان کافی گذشته و فوليکول های مو بطور مداوم در معرض تماس با هورمون های مردانه باشندتا طاسی اتفاق بيافتد. وقتی که روند طاسی با طرح مردانه آغازشد معمولاً با سرعت ثابت به پيش نرفته و سرعت پيشرفت آن درزمان های گوناگون متغيربوده و حتی گاهی برای مدت زمانی بطورکلی متوقف می شود. سن شروع، سرعت پيشرفت و متوقف شدن طاسی با طرح مردانه در هرشخص متفاوت با ديگری است و بستگی به ميزان بروز ژنتيک مثبت وی، غلظت هورمون های مردانه د رجريان خون، فاکتورهای محيطی و عوامل ناشناخته ديگردارد.
در هر صورت بايستی اين نکته را درنظرداشت که اگرچه در غالب موارد شروع طاسی با طرح مردانه از سنين بلوغ و نوجوانی است ولی اين مطلب قطعيت نداشته و اين فرآيند ممکن است درسنين بالاتر آغازگردد. درهرصورت طاسی با طرح مردانه پس از آغازشدن، يک پروسه پيشرونده و رو به جلو بوده (هرچند ممکن است درزمان هايی سرعت آن کندشده و يا موقتاً متوقف گردد) و به همين دليل درصورت تصميم به کاشت موی طبيعی بايستی برای حال و آينده شخص برنامه ريزی شود. درجريان ريزش موی آندروژنتيک موهای ضخيم و پررنگ به تدريج تبديل به موهای نازک وکم رنگ می گردند. اين تبديل ناشی از دو تغييرمهم در ساختار مو می باشدکه عبارتنداز:
1) کاهش مدت زمان مرحله رشد فعال (آناژن) در سيکل زندگی مو
در ريزش موی آندروژنتيک باگذشت هر سيکل از زندگی مو، مدت زمان مرحله رشد فعال کوتاهتر شده درحاليکه مراحل ديگرچرخه زندگی مو در همان مدت زمان قبلی باقی می مانند و نهايتاً اين مسئله سبب کاهش درصد موهای دارای رشد فعال درسرمی شود. به جهت اينکه مدت زمان مرحله رشد فعال، تعيين کننده طول ساقه مو است لذا باکاهش تدريجی آن در هر سيکل رشد مو، طول ساقه مو هم کوتاهتر و کوتاهترشده و بالاخره طول ساقه مو آنقدرکوتاه می گرددکه مو اصلاً به سطح پوست نرسيده، بطوردائم از بين رفته و محل خروج آن از پوست بصورت يک منفذ کوچک توخالی درمی آيد.
2) مينياتوری (ظريف) شدن فوليکول مو
درجريان ريزش موی آندروژنتيک، پيازمو کوچک و چروکيده شده و تعداد سلول های آن کاهش می يابد. کاهش اندازه فوليکول مو سبب کاهش قطر موی توليد شده می گردد و درضمن موی درگير رنگدانه خود را هم بتدريج ازدست می دهد.
نازک شدن و کاهش تعداد موها بصورت تدريجی در آلوپسی آندروژنتيک
درابتدای فرآيند ريزش موی مردانه، تعداد فوليکول های مو درهر سانتيمترمربع از پوست کاهش نيافته بلکه چون موها نازکتر،کوتاه تر و کم رنگ تر شده اند لذا پوشش کمتری ايجادکرده و درنتيجه منطقه درگير کم مو و کم پشت به نظرمی آيد در حاليکه تعداد موها تغييری نکرده است. در اين مواقع فرد اظهار می داردکه رشد موهايش کم شده و يا اينکه اصلاً رشد نمی کنند و بلندنمی شوند و لذا نيازی به اصلاح کردن ندارند. درمراحل بعدی تعداد موها واقعاً کم شده و دراين موقع شکايت اصلی فرد ريزش قابل مشاهده مو درحمام، شانه و برس زدن است و دراين موقع است که طاسی سر خودش را با شدت بيشتری نشان می دهد.
ريزش مو درآلوپسی آندروژنتيک بصورت تدريجی رخ داده و يک فرآيندآهسته و روبه جلو است. در همه آقايان قبل ازبلوغ جنسی خط رويش مو درجلوی سر متمايل به شکل عدد هشت و با موهای کم و بيش کرکی می باشد که برای سنين نوجوانی بسيار ايده آل و زيبا است.
خط رويش مو در جلوی سر يک نوجوان کم سن
با افزايش سن اين خط به تدريج شکل عدد هشت را از دست داده و صاف تر می گردد. در همين هنگام گاهی مقداری عقب نشينی در طرفين خط موی جلوی سر مشاهده شده که اين وضعيت هم طبيعی بوده و بيماری تلقی نمی شود.
وضعيت طبيعی خط رويش مو در جلوی سر در 18 سالگی (الگوی شماره يک نوروود)
در دهه بيست خط رويش مو درجلوی سرحالت قبلی اش را از دست داده بطوريکه درطرفين (گيجگاه) مقداری عقب نشينی پيدا می نمايد در حاليکه قسمت وسط آن تغييری نمی کند يعنی اين خط به شکل حرف M درمی آيد. اين وضعيت طبيعی تلقی شده و بدان خط مردانه رويش مو در جلوی سر اطلاق می گردد. ظهور خط موی مردانه در جلوی سر دليل بروز ريزش مو با طرح مردانه درحال يا آينده نمی باشد و لذا نيازبه درمان ندارد. البته توضيح اين مطلب برای افرادکمی مشکل است و بسياری از اشخاص کم سن (که نگران موهای خود هستند) با توضيحات متخصصين پوست و مو قانع نشده و عاقبت گرفتار افراد غيرمتخصص می شوندکه گاهی به اشتباه برای فرد اقدام به کاشت موکرده و يک عمر او را درگير نتايج بداين کار زشت و زننده می نمايند. پس بهتر است که هميشه به حرف متخصصين پوست و مو (که دلسوز شما هستند و تنهاکسانی می باشندکه می توانند در مورد کاشت موی طبيعی اظهار نظر علمی نمايند) گوش داده و به افراد غيرمتخصص پوست مراجعه ننماييد.
وضعيت طبيعی خط موی جلوی سر در يک جوان 22 ساله(الگوی شماره دو نوروود)
شروع ريزش موی مردانه معمولاً از جلوی سر بوده، موها بتدريج نازكتر وكمرنگ تر شده و حالت اصلی خود را ازدست می دهند. به مرور زمان تعداد موها كمتر و كمترشده و پوست سر هويدا می گردد. اين تغييرات موجب عقب رفتن تدريجی خط رويش مو در پيشانی می گردد.كاهش مو با شدت كمتر يا بيشتر (گاهی همزمان با جلوی سر و يا در مراحل بعد از آن) در قله سر هم رخ داده و آن بخش هم به تدريج دچار طاسی می شود. گاهی هم فقط فرق سردر شروع دچار طاسی شده و تا سال ها به همين ترتيب باقی می ماند و بعداً جلوی سر دچار ريزش مو می گردد.
با گسترش تدريجی طاسی و بهم پيوستن مناطق خالی از مو به تدريج كل سرطاس شده و در نهايت فقط مو در مناطق پشت و طرفين سر باقی می ماند (اين بخش ها بدليل فقدان گيرنده هورمون های مردانه در فوليکول های مو به اثرات ريزش موی هورمون های مردانه مقاوم بوده و خيلی بندرت دچار طاسی می گردند.).
دکتر نوروود (Norwood) طاسی با طرح مردانه را از نظرشدت و وسعت به هفت درجه تقسيم بندی کرده است. اين تقسيم بندی برای همه متخصصين پوست و مو شناخته شده و قابل قبول بوده و در عکس آن را ملاحظه می فرماييد. البته بايستی متذکر شدکه اگرچه اين تقسيم بندی راهنمای خوبی می باشد ولی درحالت طبيعی درجات گوناگون آن با يکديگر هم پوشانی داشته و دقيقاً مانند طرح های روی کاغذ نمی باشند.
تقسيم بندی ريزش موی آندروژنتيک (مردانه)
الگوی شماره يک در تقسيم بندی نوروود حالتی است که موها دچار ريزش نشده و درحقيقت وضعيت خط رويش مو در جلوی سر آقايان درحوالی بلوغ می باشد. الگوی شماره دو در تقسيم بندی نوروود نيز طرح خط رويش مو در جلوی سر به فرم مردانه (پس از بلوغ) بوده، طاسی به حساب نيآمده و طبيعی تلقی می گردد. الگوی شماره سه دراين تقسيم بندی اولين درجه طاسی و نمای شماره هفت شديدترين حالت طاسی با طرح مردانه می باشد. ممکن است ريزش مو در يک فرد دقيقاً از اين تقسيم بندی تبعيت نکرده و فی المثل برای سال ها فقط طاسی محدود به ناحيه قله سر (ورتکس) باشد و گاهی هم طاسی ازجلو و قله سر بصورت همزمان آغازگردد.
باز هم متذکر می شويم که سير ريزش مو درآلوپسی آندروژنتيک از نظر شدت، وسعت، سرعت پيشرفت و توقف آن در زمان های گوناگون غيرقابل پيش بينی است و لذا درصورت اقدام به کاشت مو بايستی اين نکته را در نظرداشت که مدل موی درست شده بايستی برای مابقی عمر فرد مناسب و زيبا باشد نه اينکه فقط در سن انجام کاشت مو طبيعی به نظر برسد. اغلب قانع کردن افراد در اين مورد بسيار مشکل می باشد.
اولين قدم در ارزيابی منطقی طاسی با طرح مردانه اين است که وضعيت فعلی موهای شخص را با عکس های چند سال قبل وی مقايسه کنيم. اين مقايسه می تواند تخمينی از ميزان موهای از دست رفته و سرعت پيشرفت طاسی را به دست دهد. قدم بعدی ويزيت توسط متخصص پوست و مو می باشد. دراين مرحله گرفتن شرح حال دقيق و معاينه کامل سر می تواند ميزان و شدت طاسی و سرعت پيشرفت آنرا معلوم نمايد و در ضمن با در نظرگرفتن برخی فاکتورها در تاريخچه خانوادگی شخص می توان حدس زد که سرعت و شدت طاسی وی در آينده به چه ميزان خواهد بود. با استفاده از وسيله ای به نام تراکم سنج مو، تراکم موهای شخص در مناطق گوناگون سر مشخص شده و بدين ترتيب در معاينات بعدی در آينده می توان فهميدکه در هر بخش از سر شخص چه ميزان از موها نسبت به موقعيت فعلی وی از دست رفته است. اگر تصميم به درمان با محلول موضعی ماينوکسيديل گرفته شود، همين معاينات را بايستی 12-6 ماه بعد تکرار کنيم.
قدم بعدی اين است که وضعيت فعلی طاسی فرد با طبقه بندی استاندارد مقايسه شود تا ببينيم او در کدام گروه قرار دارد تا بتوان بر مبنای اين تقسيم بندی بهترين راه درمان برای وی را پيداکرد.
ريزش موی مردانه يک عارضه پيشرونده می باشد البته اختلافات فردی وجود دارد بطوريکه در برخی مردان در عرض چند سال به طاسی کامل رسيده در حاليکه در سايرين سالها طول می کشدکه طاس کامل شوند.
نظر به اينكه ريزش موی آندروژنتيک دارای منشأ ژنتيكی است لذا درمان قطعی و دائمی برای آن وجود ندارد. درحال حاضر داروی معجزه آسايی برای درمان قطعی طاسی با طرح مردانه وجود ندارد. اغلب اوقات افراد طاس با اميد به درمان در دام افراد شياد افتاده و از انواع و اقسام پمادها، محلول ها و شامپوها برای درمان طاسی خود استفاده می کنند ولی به مرور زمان متوجه می شوندکه فقط پول خود را به هدر داده و در ضمن زمان کافی برای راه های درمانی صحيح و مطمئن را هم ازدست داده اند.
درمان آلوپسی آندروژنتيک
درمان های موجود برای اين بيماری را می توان به دو گروه عمده تقسيم كرد:
درمان های دارويی
در اين قسمت دو داروی استاندارد و بی نهايت داروی غيراستاندارد و خانگی قرار دارد. در دسته اول محلول ماينوكسيديل و قرص فيناسترايد قرار دارند. بغير از اين داروها هيچكدام از مواد تجويز شده ديگر دارای اثرات شناخته شده و قطعی نبوده و بدليل وجود عوارض احتمالی بهتر است بهيچ عنوان استفاده نشوند. اثرات اين داروها فقط با استمرار استفاده باقی مانده و با قطع مصرف (حتی مصرف طولانی مدت) به تدريج پر پشتی موها از بين رفته و لذا مصرف آنها بايستی برای هميشه ادامه پيداكند. هيچکدام از اين داروها موجب رشد مجدد مو نشده بلکه فقط روند ريزش مو را کند و يا در مواردی بصورت موقت متوقف می کنند.
مکانيسم دقيق اثر محلول ماينوکسيديل کاملاً مشخص نيست ولی ديده شده است که ماينوکسيديل ريزش مو را در مناطقی که موها نازک و ضعيف شده اند کند کرده و موجب ضخیم شدن موهای نازک وکرکی می شود ولی باعث رشد مجدد مو در مناطق کاملاً طاس سر نمی گردد. بعبارت ديگر با مصرف ماينوکسيديل روند طاسی کند شده ولی موهای ريخته شده مجدداً در نمی آيند.
محلول ماينوكسيديل باغلظت های 5- 2درصداستفاده می شود. طرزمصرف محلول ماينوکسيديل از اهميت زيادی برخوردار است. محلول بايستی برروی پوست تميز و خشك بآرامی ماليده شده (ماساژملایم) و حداقل 4 ساعت قبل و بعد از آن نبايستی موها شسته شوند. پس ازماليدن دارو سشوارزدن موها ممنوع است. مقدار مصرف 60 – 30 قطره صبح و شب است. مصرف يک نوبت در روز ماينوکسيديل عمدتاً بی فايده است. برای بروز اثرات مثبت محلول ماينوكسيديل حداقل 6-4 ماه استعمال مداوم آن لازم بوده و حداكثر اثر آن 12 ماه بعد از شروع درمان آشكار می گردد. در اوايل درمان ممكن است ريزش موها ظاهراً بدترشود كه اهميتی ندارد و بتدريج اثرات مفيد آن آشكارمی گردد. نتايج درمانی محلول ماينوکسيديل در ريزش موی فرق و بالای سر بيشتر از طاسی در جلوی سر و خط رويش مو می باشد در حاليکه قسمت های اخير از نظر ظاهری و اجتماعی از اهميت بيشتری برای فرد و اطرافيان وی برخوردارهستند. محلول ماينوکسيديل درنواحی که اصلاً مو وجود نداردکاری انجام نمی دهد. ماينوکسيديل درريزش موی خانم ها (که معمولاً بصورت پراکنده و منتشرمی باشد) نيز بسيار مؤثر است. هر چقدر فرد جوان تر، تعداد موهای كركی اش بيشتر و اگرزمان طاسی كمتراز ده سال باشد اثرمحلول ماينوكسيديل بيشترمی گردد.
عوارض جانبی محلول ماينوکسيديل عمدتاً در پوست بوده و بيشتر بدليل وجود پروپيلن گليکول در محلول ماينوکسيديل اتفاق می افتند. اين عوارض عبارتند از خشكی پوست، پوسته ريزی، خارش و قرمزی پوست. اخيراً شکل کف ( Foam ) ماينوکسيديل هم به بازار آمده است که اين عوارض جانبی را ندارد. گاهی هم اين محلول باعث افزايش رشد موها در صورت و مناطق ديگر بدن می شود كه بيشتر در خانم ها رخ داده ولی اهميتی ندارد زيرا خودش خوب می شود. به نظر مؤلف بهتر است ماينوکسيديل در زمان حاملگی استفاده نشود.
همانطورکه گفته شد 3-2 ماه پس ازقطع مصرف ماينوکسيديل اثرات مثبت درمانی آن بتدريج از بين رفته و وضعيت موهای فرد به حالت اول بازمی گردد به عبارت ديگربرای برای حفظ اثرات آن بايستی مصرف دارو را تا آخر عمرادامه داد. درصورتيکه فرد می خواهد اقدام به کاشت موی طبيعی نمايد بايستی استعمال ماينوکسيديل را از چند هفته قبل از عمل قطع نموده زيرا اين دارو عروق خونی را گشادکرده و لذا احتمال خونريزی در حين عمل را افزايش می دهد و حدود 2 هفته بعد از عمل مصرف آن را از سرگيرد. رعايت اين پريود زمانی موجب می گرددکه از ريزش موقتی موهای اطراف منطقه کاشت (که بدليل شوک ناشی از عمل است) تا حدزيادی ممانعت بعمل آيد.
قرص فيناسترايد (Propecia) به مقدار يک ميلي گرم درروز داروی ديگری است كه فقط درآقايان قابل استفاده است. مکانيسم اثر فيناسترايد مهار فعاليت آنزيم 5 آلفارداکتاز در ريشه مو می باشد و لذا مصرف آن اثر قابل ملاحظه ای بر تستوسترون بدن ندارد. متعاقب مصرف فيناسترايد ميزان دی هيدروتستوسترون تا حدود 3/2 کاهش پيداکرده در حاليکه تستوسترون تغييری نمی کند. تأثيرپذيری قرص فيناسترايد در بهبودی ريزش مو در فرق سر بيشتر از جلوی سر و خط رويش مو بوده و نيز مصرف فيناسترايد منجر به رشد موهای ضخيم و بلندمی گردد .
اثر درمانی قرص فيناسترايد حدود 6 – 3 ماه پس ازشروع دارو مشخص شده و يكسال بعد به حداکثر خود می رسد. اين اثرات در طی سال دوم درمان ثابت مانده و يا کمی کاهش پيدا می کنند. قرص فيناسترايد بی خطر بوده و عوارض جانبی آن خفيف، اندك و اكثراً قابل برگشت می باشند. اين عوارض عمدتاً مربوط به كاهش خفیف دراعمال جنسی مردانه (مانند کاهش ميل جنسی، اختلال در نعوظ وکاهش حجم منی) بوده و اهميتی ندارند زيرا اولاً با ادامه درمان بتدريج ناپديد شده و ثانياً درصورت قطع درمان نيز ظرف مدتی ازبين می روند. درارتباط با قرص فيناسترايد هيچگونه تداخل دارويی و يا آثارسؤ برکبد، کليه، مغزاستخوان، چربی خون و تعداد اسپرم ها مشاهده نشده است. استفاده از قرص فيناسترايد در خانم ها ممنوع است. همچنين خانم های حامله نبايستی تماس پوستی با قرص فيناسترايد داشته باشند (مثلاً با دست خود دارو را به شوهرشان ندهند). نظر به اینکه مصرف فیناستراید موجب اختلال د راندازه گیری یک ماده مربوط به تشخیص سرطان پروستات در آزمایش خون می گردد لذا فرد مصرف کننده فیناستراید در صورت مراجعه به پزشک بایستی استعمال این قرص را به ایشان اطلاع دهد.
اثرات مثبت درمانی فیناستراید و ماینوکسیدیل باقطع مصرف آنها در عرض چند ماه از دست رفته و ریزش موهای فرد دقیقاً به وضعیت اولیه یعنی حالت قبل از مصرف دارو بازمی گردد.توجه داشته باشید که با قطع مصرف این داروها ریزش موها تشدید نمی گردد بلکه موهایی که تحت اثر این داروها حفظ شده و یا ضخیم تر شده بوده اند بدلیل قطع دارو به تدریج به وضعیت اولیه خود درآمده و تحت تاثیر فرآیند طاسی مردانه دوباره دچار ضعیف شدگی و در نهایت ریزش می شوند. عليرغم موقتی بودن اثرات مثبت داروهای فوق و مشکلات مصرف آنها، متخصصين پوست غالباً توصيه می کنندکه اين داروها در کنار کاشت موی طبيعی برای چند سال (وگاهی همه عمر) استفاده شوند. علت اين است که معمولاً بهترين نتيجه کاشت مو برای طاسی مناطق جلو و قله سر بوجود آمده و نيز بالاترين نتيجه مصرف اين داروها برای طاسی منطقه ورتکس حاصل می گردد لذا منطقی است که نتيجه بگيريم مصرف همزمان اين داروها با کاشت مو نتايج مفید پيوند مو را فوق العاده تشدید نموده و رضايتمندی بيمار و پزشک را افزايش می دهد.
درمان های جراحی
دراين قسمت انواع روش های جراحی ترميم پوست سر و كاشت مو قرار دارند. با پيشرفت های سال های اخير در تکنيک های پيوند موی طبيعی در حال حاضر کمتر از روش های جراحی قديمی مانند جمع کردن پوست سر و غيره استفاده شده و امروزه می توان ادعا کرد که:
بهترين روش ترميم در طاسی با طرح مردانه در خانم ها و آقايان استفاده از کاشت موی طبيعی است که اگر اينکار توسط متخصصين پوست باصلاحيت و دارای تجربه علمی و عملی انجام شود، نتايج بسيار درخشان و فوق العاده ای به همراه خواهد داشت.
نتايج خيره کننده کاشت موی طبيعی
ملاحظات روانشناسی درآلوپسی آندروژنتيک (مردانه)
افراد طاس در اکثریت موارد به شدت نگران ریزش موی خود بوده و برای رفع این نقیصه ظاهری به هر راهی متوسل می شوند و به همین دلیل است که معمولاً در دام افراد شیاد و یا محصولات گمراه کننده آرایشی و بهداشتی می افتند. ولی آیا واقعاً این طرز تفکر افراد طاس صحیح است ؟
واقعیت این است که مو بجز ارزش ظاهری از نظر زیبایی دارای اهمیت قابل ملاحظه دیگری برای انسان نمی باشد ولی نکته مهم این است که میزان پذیرش افراد در مقابل از دست دادن مو ( به عنوان یک نقص در زیبایی فرد ) بسیار متفاوت است . برخی فقدان موی خود را یک مشکل بسیار بزرگ دانسته و بدلیل این مسئله غرورشان به شدت جریحه دار می شود . این افراد نسبت به طاسی خود احساس بسیار بدی داشته ، از آن عمیقاً رنج می برند و با از دست دادن اعتماد به نفس خود دچارافسردگی ، اضطراب و دوری ازجامعه می گردند . ترس ناشی از ریزش بيشتر مو و یا دیده شدن منطقه طاس توسط دوستان و آشنایان موجب خودداری از ایجاد ارتباط نزدیک با دیگران شده و حتی گاهی فرد از انجام یکسری فعالیت های در معرض دید مثل شنا کردن ، دویدن و یا حضور در مناطق دارای وزش باد شدید اجتناب می کند . کلیه این مطالب باعث تخریب سلامت روانی و فیزیکی فرد شده و گاهی به افسردگی شدید وی می انجامد .
از طرف دیگر خیلی از مردان طاس در مورد طاسی خود به هیچ وجه نگران نبوده و حتی با سر بدون مو خودشان را خوش تیپ تر می دانند و رمز موفقیت خود را در طاسی خود می پندارند .
انسان ها دارای معیارهای گوناگونی برای سنجش میزان سلامتی خود بوده و عوامل گوناگونی مثل سن ، جنس ، وضعیت روانی و فرهنگی ، نوع شخصیت فرد و زمینه های نژادی و قومی براین سنجش اثر می گذارند . در این میان خیلی از افراد داشتن یک سر پراز مو را علامت جوانی ، سلامتی و سرحال بودن می دانند و به همین دلیل با ازدست دادن آن به فکر جبران موهای ریخته شده برمی آیند.
روانشناسان معتقدندکه مو يکی ازمعدود اجزاء بدن است که شخص ازنظربيان شخصيت و يا معرفی هويت دارای کنترول مستقيم و سريع برروی آن است و بهمين دليل ريزش مو اگرچه يک علامت بلوغ و مردشدن فردبحساب می آيدولی ازطرف ديگرمؤيد پيرشدن و افزايش سن ايشان هم بوده و لذا اثراسترس آور زيادی برمردان دارد.
معمولاٌ افرادی که بدنبال پيوندمو هستند (بخصوص جوانان) ازنظرروانشناسی بشدت نگران ريزش موی خودبوده، ازنظرروحی بسيارآسيب پذيرهستند، خيلی زودتحت تأثيرتلقينات ديگران قرارمی گيرندو لذا اصراربه ترميم منطقه طاس دارند(و به همين دليل سريعاً دردام شيادان می افتند). اين افرادمعمولاً به پزشک خوداظهارمی دارندکه من الآن که جوان هستم می خواهم مو داشته باشم و تاجايی که ممکن است قيافه ام بهترشودو برای سالهای آينده فکری خواهم نمودپس خواهش می کنم که هرکاری ازدستتان برمی آيدبرايم انجام دهيد. چنين وضعيتی درمردجوانی که ريزش موهای وی اخيراً و با شدت زيادشروع شده است، وسعت طاسی اش کم است و يا سن بيمارپايين می باشدصدق می نمايد. درچنين مواردی طبق معاينه متخصص پوست گاهی اصلاً نيازی به کاشت مو نبوده و لازم است وی مدتی دارو مصرف نمايدتا طرح ريزش موی فردثابت و پايدارگردد. بنابراين اگرمتخصص پوست باکمال شهامت و ازروی حس وظيفه شناسی و رعايت اخلاق پزشکی فردرا ازانجام کاشت مو ناميدکرده وحقيقت امررابه وی بگويد، شخص نبايددچارسرخوردگی و نفرت ازپزشک گشته و سعی درقبول واقعيت نمايد.
کاشت موی طبيعی يک عمل جراحی زيبايی است بدين معنی که نتيجه آن هرروز و هرلحظه توسط بيمار و اطرافيان وی ديده شده و موردقضاوت قرارمی گيرد. بنابراين ماحصل پيوند مو بايدچيزی باشدکه بيمارانتظارداردو به همين دليل است که قبل ازانجام کاربايستی بيمار و پزشک درموردنتيجه کار به توافق کامل برسند. به بيان ديگرنتيجه پيوندمو نبايدچيزغيرقابل انتظاری برای پزشک و بيماربوده يعنی تحمل بيماردرمورد عوارض جانبی کاشت مو بسيار پايين است. لذا اين وظيفه پزشک است که بامعاينه و توضيحات صحيح تصورات غيرمنطقی و انتظارات واهی شخص ازکاشت مورا اصلاح نموده و ابرهای تيره را ازذهن وی پاک نمايد. عدم توجه به اين نکته مهم موجب بروز مشکلات زيادی برای پزشک (حتی با بهترين نتيجه کاشت مو) خواهدشد.
فردی که درخواست کاشت مو را دارد بايستی متوجه اين نکته باشدکه ازنظرزيبايی شناسی نبايستی تراکم موی سنين جوانی را برای وی درمناطق طاس ايجادکرد.کاشت مو برای افراد طاس جنبه درمانی نداشته و فقط درجريان آن با جابجايی موها ازنواحی پرپشت سربه مناطق طاس و سپس چيدن هنرمندانه آنها تا جايی که ممکن است از عبور نور و درخشش آن درسطح پوست سرممانعت بعمل آورده و از ميزان کم پشتی موها تا حدی کاسته می شود. متقاضيان کاشت مو اغلب دل شوره، نگرانی و احساسات ضدو نقيضی درموردکاشت مو و نتايج آن دارندو دراين ميان متخصص پوست با تجربه است که باآماده سازی بيمار و جلب اطمينان وی می تواندجو مساعدی برای انجام کاشت مو فراهم آورد. باتوجه به اينکه نتيجه نهايی پيوندمو پس از 12-9 ماه بدست می آيدلذا اينکاربرای کسانی که قبل ازاين مدت خواهان نتيجه گيری ازکاشت مو هستندفايده ای ندارد.
